kamus sunda

Tampilkan postingan dengan label kamus sunda. Tampilkan semua postingan
Tampilkan postingan dengan label kamus sunda. Tampilkan semua postingan

kamus sunda





 UNDAK-USUK BASA (BASA LOMA-BASA LEMES)UNDAK-USUK BASA (BASA LOMA-BASA LEMES)

Basa LomaBasa Loma Basa LemesBasa Lemes

(Keur ka sorangan)(Keur ka sorangan)

Basa LemesBasa Lemes

(Keur ka batur)(Keur ka batur)

Abus, Abus, asup asup Lebet Lebet LebetLebet

Acan, Acan, tacan, tacan, encan encan Teu Teu acan acan Teu Teu acanacan

Adi Adi Adi Adi Rai, Rai, rayirayi

Ajang, Ajang, keur, keur, pikeun pikeun Kanggo Kanggo HaturanHaturan

Ajar Ajar Ajar Ajar Wulang, Wulang, wurukwuruk

Aji, Aji, ngaji ngaji Ngaji Ngaji NgaosNgaos

Akang Akang EngkangAkang Akang Engkang

Aki Aki Pun Pun aki aki Tuang Tuang EyangEyang

Aku, Aku, ngaku ngaku Aku, Aku, ngaku ngaku Angken, Angken, ngangkenngangken

Alo Alo Pun Pun alo alo KapiputraKapiputra

Alus Alus Sae Sae SaeSae

Ambeh, Ambeh, supaya, supaya, sangkan sangkan Supados Supados SupadosSupados

Ambek Ambek BenduAmbek Ambek Bendu

Ambe, Ambe, ngambeu ngambeu Ngambeu Ngambeu NgambungNgambung

Amit, Amit, amitam amitam Permios Permios PermiosPermios

Anggel Anggel Bantal Bantal Bantal, Bantal, kajang kajang mastakamastaka

Anggeus, Anggeus, enggeus enggeus Rengse Rengse ParantosParantos

Anjang, Anjang, nganjang nganjang Ngadeuheus Ngadeuheus NatamuNatamu

Anteur, Anteur, nganteur nganteur Jajap, Jajap, ngajajapkeun ngajajapkeun NyarenganNyarengan

Anti, Anti, dago, dago, ngadagoan, ngadagoan, Ngantosan Ngantosan NgantosanNgantosan

Arek Arek Bade, Bade, seja seja Bade, Bade, sejaseja

Ari Ari Dupi Dupi DupiDupi

Asa, Asa, rarasaan rarasaan Raraosan Raraosan RaraosanRaraosan

Asal Asal Kawit Kawit KawitKawit

Aso, Aso, ngaso ngaso Ngaso Ngaso LelesonLeleson

Atawa Atawa Atanapi Atanapi AtanapiAtanapi

Atoh, Atoh, bungah bungah Bingah Bingah BingahBingah

Awak Awak SaliraAwak Awak Salira

Awewe Awewe IstriAwewe Awewe Istri

Babari, Babari, gampang gampang Gampil Gampil GampilGampil

Baca Baca Aos Aos AosAos

Badami Badami Badanten Badanten BadantenBadanten

Bae, Bae, keun keun bae bae Sawios, Sawios, teu teu sawios sawios Sawios, Sawios, teu teu sawiossawios

Bagea Bagea HaturanBagea Bagea Haturan

Baheula Baheula Kapungkur Kapungkur KapungkurKapungkur

Baju Baju Baju Baju Raksukan, Raksukan, anggoananggoan

Bakti Bakti Baktos Baktos BaktosBaktos

Balik, Balik, mulang mulang Wangsul Wangsul MulihMulih

Balur Balur LulurBalur Balur Lulur

Bangga Bangga Sesah Sesah SesahSesah

Bapa Bapa Pun Pun Bapa Bapa Tuang Tuang RamaRama

Bareng, Bareng, reujeung reujeung Sareng Sareng SarengSareng

Bareto Bareto Kapungkur Kapungkur KapungkurKapungkur

Batuk Batuk Bantuk Bantuk GohgoyGohgoy

Batur Batur Babaturan Babaturan RerencanganRerencangan

Bawa Bawa Bantun Bantun CandakCandak

Beak Seep SeepBeak Seep Seep

Beda Beda Benten Benten BentenBenten

Beja Beja Wawartos Wawartos WawartosWawartos

Bener, Bener, enya enya Leres Leres LeresLeres

Bengek, Bengek, mengi mengi Asma Asma AmpegAmpeg

Bere, Bere, mere mere Maparin, Maparin, masihan masihan Ngahaturaan, Ngahaturaan, ngalelerngaleler

Berekah Berekah Pangesto, Pangesto, pangestu pangestu Damang, Damang, wilujengwilujeng

Beuki Beuki Beuki, Beuki, seneng seneng SedepSedep

Beulah Beulah Palih Palih PalihPalih

Beuli, Beuli, meuli meuli Meser Meser NgagaleuhNgagaleuh

Beunang Beunang Kenging Kenging KengingKenging

Beungeut Beungeut Beungeut Beungeut Pameunteu, Pameunteu, rarayraray

Beurang Beurang Siang Siang SiangSiang

Beurat Beurat Abot Abot AbotAbot

Beuteung Beuteung Padaharan Padaharan Patuangan, Patuangan, lambutlambut

Bibi Bibi Pun Pun bibi bibi Tuang Tuang bibibibi

Bikeun, Bikeun, mikeun mikeun Maparinkeun Maparinkeun Ngahaturkeun,nyanggNgahaturkeun,nyanggakeunakeun

Bilang, Bilang, milang milang Ngetang Ngetang NgetangNgetang

Birit, Birit, bujur bujur Birit, Birit, bujur bujur ImbitImbit

Bisa Bisa Tiasa Tiasa TiasaTiasa

Bisi Bisi Bilih Bilih BilihBilih

Biwir Biwir LambeyBiwir Biwir Lambey

Boa Boa Tiasa Tiasa jadi jadi Tiasa Tiasa jadijadi

Boga Boga Gaduh Gaduh KagunganKagungan

Buang, Buang, ngising ngising Miceun Miceun KabeuratanKabeuratan

Budak Budak MurangkalihBudak Budak Murangkalih

Bujal Bujal Bujal, Bujal, puser puser UdelUdel

Buka Buka puasa puasa Buka Buka BoborBobor

Bukti Bukti Buktos Buktos BuktosBuktos

Bulan Bulan Sasih Sasih SasihSasih

Bungah, Bungah, gumbira gumbira Bingah Bingah BingahBingah

Burit Burit Sonten Sonten SontenSonten

Buru Buru Bujeng Bujeng BujengBujeng

Butuh Butuh Perlu Perlu PeryogiPeryogi

Cabak, Cabak, nyabak nyabak Nyabak Nyabak CepengCepeng

Cageur Cageur Pangesto, Pangesto, pangestu pangestu DamangDamang

Calana Calana LancinganCalana Calana Lancingan

Cangkeng Cangkeng AngkengCangkeng Cangkeng Angkeng

Caram, Caram, carek, carek, nyarek nyarek Nyarek Nyarek NgawagelNgawagel

Carang, Carang, langka langka Awis Awis AwisAwis

Carek, Carek, nyarekan nyarekan Nyarekan Nyarekan NyeuseulNyeuseul

Carita, Carita, nyarita, nyarita, ngomong ngomong Nyanggem Nyanggem NyariosNyarios

Bareng, Bareng, reujeung reujeung Sareng Sareng SarengSareng

Bareto Bareto Kapungkur Kapungkur KapungkurKapungkur

Batuk Batuk Bantuk Bantuk GohgoyGohgoy

Batur Batur Babaturan Babaturan RerencanganRerencangan

Bawa Bawa Bantun Bantun CandakCandak

Beak Seep SeepBeak Seep Seep

Beda Beda Benten Benten BentenBenten

Beja Beja Wawartos Wawartos WawartosWawartos

Bener, Bener, enya enya Leres Leres LeresLeres

Bengek, Bengek, mengi mengi Asma Asma AmpegAmpeg

Bere, Bere, mere mere Maparin, Maparin, masihan masihan Ngahaturaan, Ngahaturaan, ngalelerngaleler

Berekah Berekah Pangesto, Pangesto, pangestu pangestu Damang, Damang, wilujengwilujeng

Beuki Beuki Beuki, Beuki, seneng seneng SedepSedep

Beulah Beulah Palih Palih PalihPalih

Beuli, Beuli, meuli meuli Meser Meser NgagaleuhNgagaleuh

Beunang Beunang Kenging Kenging KengingKenging

Beungeut Beungeut Beungeut Beungeut Pameunteu, Pameunteu, rarayraray

Beurang Beurang Siang Siang SiangSiang

Beurat Beurat Abot Abot AbotAbot

Beuteung Beuteung Padaharan Padaharan Patuangan, Patuangan, lambutlambut

Bibi Bibi Pun Pun bibi bibi Tuang Tuang bibibibi

Bikeun, Bikeun, mikeun mikeun Maparinkeun Maparinkeun Ngahaturkeun,nyanggNgahaturkeun,nyanggakeunakeun

Bilang, Bilang, milang milang Ngetang Ngetang NgetangNgetang

Birit, Birit, bujur bujur Birit, Birit, bujur bujur ImbitImbit

Bisa Bisa Tiasa Tiasa TiasaTiasa

Bisi Bisi Bilih Bilih BilihBilih

Biwir Biwir LambeyBiwir Biwir Lambey

Boa Boa Tiasa Tiasa jadi jadi Tiasa Tiasa jadijadi

Boga Boga Gaduh Gaduh KagunganKagungan

Buang, Buang, ngising ngising Miceun Miceun KabeuratanKabeuratan

Budak Budak MurangkalihBudak Budak Murangkalih

Bujal Bujal Bujal, Bujal, puser puser UdelUdel

Buka Buka puasa puasa Buka Buka BoborBobor

Bukti Bukti Buktos Buktos BuktosBuktos

Bulan Bulan Sasih Sasih SasihSasih

Bungah, Bungah, gumbira gumbira Bingah Bingah BingahBingah

Burit Burit Sonten Sonten SontenSonten

Buru Buru Bujeng Bujeng BujengBujeng

Butuh Butuh Perlu Perlu PeryogiPeryogi

Cabak, Cabak, nyabak nyabak Nyabak Nyabak CepengCepeng

Cageur Cageur Pangesto, Pangesto, pangestu pangestu DamangDamang

Calana Calana LancinganCalana Calana Lancingan

Cangkeng Cangkeng AngkengCangkeng Cangkeng Angkeng

Caram, Caram, carek, carek, nyarek nyarek Nyarek Nyarek NgawagelNgawagel

Carang, Carang, langka langka Awis Awis AwisAwis

Carek, Carek, nyarekan nyarekan Nyarekan Nyarekan NyeuseulNyeuseul

Carita, Carita, nyarita, nyarita, ngomong ngomong Nyanggem Nyanggem NyariosNyarios

Cenah Cenah SaurnaCenah Cenah Saurna

Cekel, Cekel, nyekel nyekel Nyekel Nyekel NyepengNyepeng

Celuk,nyeluk,gero,ngageroan Celuk,nyeluk,gero,ngageroan Nyauran Nyauran NgagentraanNgagentraan

Ceuli Ceuli CepilCeuli Ceuli Cepil

Ceurik Ceurik NangisCeurik Ceurik Nangis

Cicing Cicing Matuh Matuh Calik, Calik, linggihlinggih

Ciduh Ciduh LudahCiduh Ciduh Ludah

Cik, Cik, cing cing Cobi Cobi CobiCobi

Cikal Cikal Cikal Cikal Putra Putra pangageungnapangageungna

Ciling, Ciling, pacilingan pacilingan Kakus Kakus JambanJamban

Ciri Ciri Tanda Tanda TawisTawis

Cium, Cium, nyieum nyieum Nyieum Nyieum NgambungNgambung

Cokot, Cokot, nyokot nyokot Ngabantun Ngabantun NyandakNyandak

Cukup, Cukup, mahi mahi Cekap Cekap CekapCekap

Cukur, Cukur, dicukur dicukur Dicukur Dicukur DiparasDiparas

Cunduk, Cunduk, dating dating Dongkap Dongkap Sumping, Sumping, rawuhrawuh

Daek Daek Daek, Daek, purun purun KersaKersa

Dagang Dagang IcalanDagang Dagang Icalan

Dahar Dahar Neda Neda TuangTuang

Dangdan Dangdan DangdosDangdan Dangdan Dangdos

Dapur Dapur PawonDapur Dapur Pawon

Denge, Denge, ngadenge ngadenge Nguping, Nguping, mireng mireng NgadanguNgadangu

Deukeut Deukeut Caket Caket CaketCaket

Didik, Didik, ngadidik ngadidik Ngatik Ngatik Miwuruk,mitutur,miwejaMiwuruk,mitutur,miwejangng

Diri Diri SaliraDiri Diri Salira

Diuk Diuk Diuk Diuk Calik, Calik, linggihlinggih

Duga, Duga, kaduga kaduga Kaduga Kaduga KiatKiat

Duit Duit Artos Artos ArtosArtos

Dumeh, Dumeh, lantaran lantaran Jalaran Jalaran Ku Ku margimargi

Eling, Eling, inget inget Emut Emut EmutEmut

Emboh, Emboh, tambah tambah Tambih Tambih TambihTambih

Era Isin LingsemEra Isin Lingsem

Embung Embung Alim Alim Teu Teu kersakersa

Enggon Enggon Pamondokan Pamondokan PangkulemanPangkuleman

Eukeur, Eukeur, keur keur Nuju Nuju NujuNuju

Eusi, Eusi, ngeusian ngeusian Ngalebetan Ngalebetan NgalebetanNgalebetan

Euweuh Euweuh Teu Teu aya aya Teu Teu ayaaya

Gancang Gancang Enggal Enggal EnggalEnggal

Ganti Ganti GentosGanti Ganti Gentos

Gardeng, Gardeng, reregan reregan Gardeng Gardeng LalangseLalangse

Gawe Gawe DamelGawe Gawe Damel

Gede Gede AgeungGede Gede Ageung

Gelung Gelung SanggulGelung Gelung Sanggul

Genah, Genah, ngeunah ngeunah Raos Raos RaosRaos

Gering Gering Udur Udur Teu Teu damangdamang

Getol Getol KersaanGetol Getol Kersaan

Geulang Geulang PinggelGeulang Geulang Pinggel

Geura, Geura, pek, pek, heg heg Geura, Geura, mangga mangga ManggaMangga

Geuwat Geuwat Enggal Enggal EnggalEnggal

Gigir, Gigir, gigireun gigireun Gigireun Gigireun GedengeunGedengeun

Gimir Gimir Gimir Gimir Rentag Rentag manahmanah

Gogoda, Gogoda, cocoba cocoba Cocoba Cocoba CocobiCocobi

Goreng Goreng AwonGoreng Goreng Awon

Gugu, Gugu, ngagugu ngagugu Nurut Nurut TumutTumut

Haben Haben Teras-terasanHaben Haben Teras-terasan

Hadir, Hadir, ngahadiran ngahadiran Nungkulan Nungkulan NgaluuhanNgaluuhan

Hal, Hal, perkara perkara Perkawis Perkawis PerkawisPerkawis

Halis Halis KeningHalis Halis Kening

Hampura, Hampura, maap maap Hapunten Hapunten Hapunten, Hapunten, haksamahaksama

Hareup Hareup Payun Payun PayunPayun

Harga Harga PangaosHarga Harga Pangaos

Harti Harti Hartos Hartos HartosHartos

Hate Hate ManahHate Hate Manah

Hawatir,watir,karHawatir,watir,karunya unya Watir Watir HawatosHawatos

Hayang Hoyong PalayHayang Hoyong Palay

Helok Heran HemengHelok Heran Hemeng

Hese, Hese, susah, susah, pelik pelik Sesah Sesah SesahSesah

Heuay Heuay AngobHeuay Heuay Angob

Heubeul, Heubeul, lawas lawas Heubeul Heubeul LamiLami

Heug, Heug, seug seug Mangga Mangga ManggaMangga

Hili, Hili, tukeur tukeur Liron Liron GentosGentos

Hirup Hirup JumenengHirup Hirup Jumeneng

Hudang Hudang GugahHudang Hudang Gugah

Huntu Huntu WaosHuntu Huntu Waos

Hutang Hutang SambetanHutang Hutang Sambetan

Iber, Iber, beja, beja, warta warta Wartos Wartos WartosWartos

Idin Idin Widi Widi WidiWidi

Igel Igel IbingIgel Igel Ibing

Iket Iket Totopong Totopong UdengUdeng

Ilik, Ilik, ngilikan ngilikan Ningalan Ningalan NingalanNingalan

Ilu, Ilu, ngilu ngilu Ngiring Ngiring NgiringNgiring

Imah Imah Rorompok Rorompok BumiBumi

Impi, Impi, ngimpi ngimpi Impen, Impen, ngimpen ngimpen Impen, Impen, ngimpenngimpen

Imut Imut MesemImut Imut Mesem

Incu Incu Pun Pun incu incu Tuang Tuang putuputu

Indit, Indit, miang miang Mios Mios Angkat, Angkat, jengkarjengkar

Indung Indung Pun Pun biang biang Tuang Tuang ibuibu

Inggis, Inggis, risi risi Inggis, Inggis, risi risi RempanRempan

Injeum, Injeum, nginjeum nginjeum Nambut Nambut NambutNambut

Inum, Inum, nginum nginum Leueut, Leueut, ngaleueut ngaleueut Leueut, Leueut, ngaleueutngaleueut

Irung Irung PangambungIrung Irung Pangambung

Isuk, Isuk, isukan isukan Enjing Enjing EnjingEnjing

Itung Itung EtangItung Itung Etang

Iwal, Iwal, kajaba kajaba Kajaba Kajaba KajabiKajabi

Jaga Jaga JagiJaga Jaga Jagi

Jalma, Jalma, jelema jelema Jalmi Jalmi JalmiJalmi

Jauh Jauh Tebih Tebih TebihTebih

Jawab Walon WalerJawab Walon Waler

Jero Jero Lebet Lebet LebetLebet

Jeung Jeung Sareng Sareng SarengSareng

Jiga Jiga Sapertos,sakarupiJiga Jiga Sapertos,sakarupi

Jual Ical IcalJual Ical Ical

Jugjug Jugjug Bujeng Bujeng BujengBujeng

Juru, Juru, ngajuru ngajuru Ngalahirkeun Ngalahirkeun BabarBabar

Kabeh, Kabeh, kabehanana Sadayana kabehanana Sadayana SadayanaSadayana

Kabur, Kabur, minggat minggat Minggat Minggat LolosLolos

Kacida, Kacida, naker naker Kalintang Kalintang Kalintang, Kalintang, teu teu kintenkinten

Kajeun, Kajeun, keun keun bae bae Sawios Sawios SawiosSawios

Kakara, Kakara, karek karek Nembe Nembe NembeNembe

Karembong Karembong Kekemben Kekemben KekembenKekemben

Kari, Kari, tinggal tinggal Kantun Kantun KantunKantun

Kasakit, Kasakit, nyeri nyeri Kasakit, Kasakit, kanyeri kanyeri KasawatKasawat

Katara, Katara, kaciri kaciri Katawis Katawis KatawisKatawis

Kapalang, Kapalang, kagok kagok Kapambeng Kapambeng KapambengKapambeng

Kawas Kawas Sapertos Sapertos SapertosSapertos

Kawin Kawin Nikah, Nikah, jatukrami jatukrami Jatukrami,rendenganJatukrami,rendengan

Kede Kede Kenca Kenca KiwaKiwa

Kejo, Kejo, sangu sangu Sangu Sangu SanguSangu

Kelek Kelek IngkabKelek Kelek Ingkab

Kesang Kesang Karinget Karinget KaringetKaringet

Keur, Keur, pikeun pikeun Kanggo Kanggo Kanggo, Kanggo, haturanhaturan

Kiih Kiih Kahampangan Kahampangan KahampanganKahampangan

Kolot Kolot SepuhKolot Kolot Sepuh

Kongkorong Kongkorong Kangkalung Kangkalung KangkalungKangkalung

Kop, Kop, pek pek Mangga Mangga ManggaMangga

Kuat Kuat Kiat Kiat KiatKiat

Kudu Kudu Kedah Kedah KedahKedah

Kumbah Kumbah WasuhKumbah Kumbah Wasuh

Kumis Kumis RumbahKumis Kumis Rumbah

Kumpul Kempel KempelKumpul Kempel Kempel

Kungsi Kantos KantosKungsi Kantos Kantos

Kurang Kurang Kirang Kirang KirangKirang

Kuring, Kuring, sim sim kuring kuring Abdi, Abdi, sim sim abdi abdi Sim Sim abdiabdi

Labuh Labuh GeubisLabuh Labuh Geubis

Lahun, Lahun, ngalahun ngalahun Ngalahun Ngalahun MangkonMangkon

Lain Lain Sanes Sanes SanesSanes

Laju Laju Lajeng Lajeng LajengLajeng

Laki, Laki, lalaki lalaki Lalaki Lalaki PamegetPameget

Laku, Laku, payu, payu, laris laris Pajeng Pajeng PajengPajeng

Lalajo Lalajo Nongton Nongton NongtonNongton

Lamun, Lamun, upama upama Upami Upami UpamiUpami

Lanceuk Pun lanceuk Tuang raka

Lantaran, sabab Jalaran, sabab Mari

Leho Leho Umbel

Letah Letah Ilat

Leungeun Leungeun Panangan

Leungit Leunit Ical

Leutik Alit Alit

Leuwih Langkung Langkung

Lila Lami Lami

Mahal Awis Awis

Maksud Maksad Maksad

Malarat, miskin Jalmi teu gaduh Teu kagungan nanaon

Malem Wengi Wengi

Malik Malik Mayun

Mamayu Mamayu Mamajeng

Mangka, sing, muga Mugi Mugi

Maot Maot Pupus, tilar dunga

Marhum Marhum, jenatna Marhum, suargi

Memeh, samemehna Sateuacanna Sateuacanna

Mending, leuwih hade Langkung sae Langkung sae

Meujeuhna Meujeuhna Cekap

Meueun Panginten Panginten

Mimimti, mimitina Kawitna Kawitna

Minangka Etang-etang Etang-etang

Mindeng, remen Sering Sering

Minyak Lisah Lisah

Muga Mugi Mugia

Mupakat, rempug Mupakat, rempug Rempag

Murah Mirah Mirah

Najan, sanajan Sanaos Sanaos

Ngan Mung Mung

Ngaran Wasta, nami Jenengan, kakasih

Ngeunah Ngeunah Raos

Ngora Ngora Anom

Nini Pun nini Tuang eyang

Nyaho Terang Uninga

Nyaring Nyaring Teu acan kulem

Nyolowedor Nyolowedor Midua maha

Obat, ubar Obat, ubar Landog

Ogan, ondang Ondang Ulem

Ome,ngomean,menerkeun Ngalereskeun Ngalereskeun

Paham Paham,ngartso Ngartos

Paju, maju Majeng Majeng

Pake, make Nganggo Nganggo

Palangsiang, bias jadi Tiasa jadi Tiasa jadi

Palire, malire Malire Merhatoskeun

Pamajikan Pun bojo Tuang rayi

Pancuran, kamar mandi Jamban Jamban

Pandeuri Ti pengker Ti pengker

Pang, pangna, nu matak Nu mawi Nu mawi

Panggih, manggih, nimu Mendak Mendak

Pangkat, kadudukan Kadudukan Kalungguhan

Pangku, mangku Mangku Mangkon

Panon Panon Soca

Pantar, sapantar Sapantar Sayuswa

Paribasa Paripaos Paripaos

Pariksa, mariksa Mariksa Marios

Parna Repot Wales

Paro, saparo Sapalih Sapalih

Pasti, tangtu Tangtos Tangtos

Pati, teu pati Teu patos Teu patos

Patuh, matuh Matuh Linggih

Payung Payung Pajeng

Pedah Ku margi, jalaran Rehing

Penta, menta Neda, nyuhunkeun Mundut

Pecak, mecak, nyoba Nyobi Nyobi

Pencet, mencetan Meuseulan Meuseulan

Percaya Percanten Percanten

Perlu Perlu Peryogi

Permisi Permios Permios

Peuting Wengi Wengi

Pihape, mihape Wiat Ngaweweratan

Piker Piker Manah

Piligenti Piligentos Piligentos

Pindah Pindah Ngalih

Pingping Pingping Paha

Pipi Pipi Damis

Poe Dinten Dinten

Poho Hilap Lali

Potong, popotongan Patilasan Patilasan

Puasa Puasa Saum

Puguh, tangtu Tangtos Tangtos, kantenan

Purun Purun Kersa

Rarabi Rarabi Garwaan

Raksa, pangraksa Pangraksa Panangtayungan

Ramo Ramo Rema

Rampes Mangga Mangga

Rasa, rumasa Rumaos Rumaos

Rea, loba Seueur Seueur

Receh Receh Artos alit

Reujeung Bareng Sareng

Reuneuh Kakandungan Bobot, ngandeg

Reureuh Reureuh Ngaso

Rieut Rieut Puyeng

Ripuh Ripuh Repot

Robah Robah Robih

Roko, ududeun Rokok Sesepeun

Rua, sarua Sarupi, sami Sarupi, sami

Rusuh, rurusuhan Enggal-enggalan Enggal-enggalan

Saba, nyaba Nyanyabaan Angkat-angkatan

Sabot Keur waktu Waktos

Sabuk, beubeur Beubeur Beulitan

Sadia Sayagi Sayagi

Sakeudeung Sakedap Sakedap

Salah Lepat Lepat

Salahsaurang Salahsawios Salahsawios

Salaki Pun lanceuk Caroge, tuang raka

Salamet Salamet Wilujeng

Salat, solat Sambeang Netepan

Salesma Salesma Pileg

Salempang, hariwang Salempang Salempang, rajeg manah

Salin, disalin Disalin Gentos

Samak Amparan Amparan

Sampak, nyampak Nyampak Nyondong, kasondong

Samping Sinjang Sinjang

Sanding, kasanding Kasanding Kasumpingan

Sanggeus Saparantos Saparantos

Sanggup Sanggem Sanggem

Sare Mondok Kulem

Sarerea Sadayana Sadayana

Sarta, jeungna deui Sareng Sareng

Sarua Sami Sami

Sasarap Sasarap, neda Tuang

Sawah Sawah Serang

Sejen Sejen Sanes

Seleh, nyelehkeun Masrahkeun Nyanggakeun,ngahaturkeun

Selewer, nyelewer Midua hate Midua manah

Semah Tamu Tamu

Sesa, kari Kantun Kantun

Sebut Sebat Sebat

Serah, nyerahkeun Mirak Mirak, ngeser

Seubeuh Sesek Wareg

Seuri Seuri Gumujeng

Siar, nyiar Milari Milari

Sibanyo Sibanyo Wawasuh

Sirah Sirah Mastaka

Sirit Larangan Larangan

Sisir Pameres Pameres

Soara, sora Sora Soanten

Sorangan Sorangan Nyalira

Sore Sonten Sonten

Sugan, manawi Manawi Manawi

Suku Suku Sampean

Sunat, nyunatan Ngabersihan Nyepitan

Sungut Cangkem Baham

Supaya Supados Supados

Surat Serat Serat, tetesan

Suweng Suweng Kurabu, gwang

Tabeat Adat Panganggo

Tadina Awitna, kawitna Kawitna

Tai Kokotor Kokotor

Taksir, ngira Nginten-nginten Nginten-nginten

Taktak Taktak Taraju

Talatah Wiat saur Wiat saur

Tambah Tambih Wuwuh

Tampa Tampi Tampi

Tanda, ciri Tawis Tawis

Tangen, katangen Kanyahoan Kauninga

Tangtung, nangtung Nangtung Ngadeg

Tanya Taros Pariksa

Tapi Nanging Nanging

Tarang Tarang Taar

Tarima Tampi Tampi

Tawar, nawar Nawis Mundut

Tayoh-tayohna Rupina Rupina

Teang, neangan Milari Milari

Tenjo, nenjo, nempo Ningal Ningali

Tepi Dugi Dugi

Tere Tere Kawalon

Tereh Enggal Enggal

Teleg, teureuy Teleg Telen

Tembang, nembang Nembang Mamaos

Tepi, nepi Dugi Dugi

Tepung Tepang Tepang

Terus Teras Teras

Teundeun Simpen Simpen

Tincak Tincak Dampal

Titah, nitah, jurung Ngajurungan Miwarangan

Tonggong Tonggong Pungkur

Topi, dudukuy Topi, dudukuy Tudung, langgukan

Tulis Tulis Serat

Tulung, pitulun Pitulung Pitandang

Tulus Cios Cios

Tuluy Teras, lajeng Teras, lajeng

Tumpak Tumpak Tunggang

Tunggu Antos Antos

Turun Turun Lungsur

Ucap Ucap Kedal, lisan

Ulah Teu kenging Teu kenging

Ulin Ulin Ameng

Umur Umur Yuswa

Urus, nguruskeun Ngalereskeun Ngalereskeun

Urut Tilas Tilas

Utama Utami Utami

Waktu Waktos Waktos

Wani Wantun Wantun

Waras Cageur Damang

Wareh, sawareh Sapalih Sapalih

Warga, dulur Wargi Wargi

Watara, sawatara Sawatawis Sawatawis

Wawuh Wanoh, kenal Kenal

Wedak Pupur Pupur

Wedal Wedal Weton

Wilang, kawilang Kaetang Kaetang

Wudu Wulu, wudu Abdas

SUNDA - INDO

A

Aang = Kakak

Abah = Bapak

Abdi (sim) = Saya

Abot = Berat

Acan = Belum

Acuk / Raksukan = Pakaian

Adat = Tabiat

Adeuk = Akan

Adi = Adik

Adigung = Angkuh

Adil = Adil

Agan = Tuan

Ageung = Besar

Agul = Bangga / Sombong

Aheng = Aneh / Ganjil

Aing (kasar) = Saya

Ajag = Srigala

Ajeng = Mengajukan

Ajleng /Ngajleng = Lompat /

Melompat

Akang = Kakak

Akar = Akar

Aki = Kakek

Aksara = Tulisan / Huruf

Ali = Cincin

Alim = Tidak Mau

Alit = Kecil

Almenak = Almanak

Alo = Keponakan

Alung = Lempar

Alus,Sae = Bagus

Amang / Emang = Paman

Amarah = Emosi

Ambeh = Agar

Ambek = Marah

Ambekan = Hawa Nafsu

Ambeu = Mencium Bau

Ambu = Ibu

Ameng = Bermain

Amis = Manis

Ampar = Tilam

Ampir = Hampir / Nyaris

Anak = Anak

Ancin = Sedikit Makan

Anclub = Turun ke air

Ancur = Hancur

Andiprek = Lesesan

Anduk = Handuk

Angel / Anggel = Bantal

Angger = Tetap

Anggo = Pakai

Anggoan = Pakaian

Angkat = Pergi

Angkeng = Pinggang

Angkeub = Mendung

Angkeut = Dagu

Anjang = Mengunjungi

Anjeun = Anda / Kamu

Anjeunna = Dia/ia/beliau

Anom = Muda

Antawis = Antara

Anteur = Antar

Antos = Tunggu

Antuk / Antukna = Akhirnya

Anu/nu = Yang

Anyar = Baru

Aos = Baca

Apa = Bapak

Apal = Hafal

Api-api = Pura-pura

Aprak = Jelajah

Apu = Batu Kapur

Arek / Rek = Akan

Areung = Arang

Arit = Celurit

Artos = Uang

Asa = Sepertinya

Asak = Masak / Matang

Asin = Asin

Astana = Pekuburan

Astra = Wajah

Asup = Masuk

Atah = Mentah

Atanapi = Atau

Atawa = Atau

Ateul = Gatal

Atik = Didik / Ajar

Atikan = Ajaran

Atoh = Senang

Atos = Sudah

Atra / Jatra = Jelas

Awak = Tubuh/Badan

Awang-awang = Angkasa

Awewe = Perempuan /

Wanita

Awi = Bambu

Awis = Mahal

Awon = Jelek

Aya = Ada

Ayak = Saring

Ayakan = Saringan

Ayeuna = Kini/Sekarang

B

Babar = Lahir

Babaturan = Teman

Badag = Besar

Bade = Akan

Bagean = Bagian

Bagel / Ngabagel = Keras /

Mengeras

Bagja = Bahagia

Bagong = Ba-bi Hutan

Baham = Mulut

Baheum = Kulum

Bahe = Tumpah

Baheula = Dahulu

Bajing = Tupai

Bakal = Akan

Balad = Teman

Balanak = Belanak

Balang = Lempar

Balangsak = Melarat /

Miskin

Baledog = Lempar

Baleg = Dewasa

Baleuy = Tidak terlalu panas

Balik = Pulang

Balong = Kolam

Balung = Tulang

Bancet = Katak Berekor

(anak katak)

Bangga = Ribet

Bangir = Mancung (Hidung)

Bangkawarah = Kurang Ajar

Bangke = Bankai

Bangkong = Katak

Bangkuang = Bengkuang

Bango = Bangau

Bantos = Bantu

Bantun = Bawa

Baraya = Saudara

Bared = Tergores

Bareuh = Bengkak

Bari (katuangan) = Basi

Baruk = Begitukah ?

Barusuh = Sariawan

Basa = Bahasa

Basa = Ketika, Saat

Baseuh = Basah

Basisir = Pesisir

Bati = Laba

Batur = Orang Lain

Bau = Bau

Bawa = Bawa

Bayah = Paru-paru

Bayawak = Biawak

Bayeungyang = Gerah

Bayuhyuh = Gemuk

Beak = Habis

Beas = Beras

Bebene = Kekasih

Bedegong = Bandel

Bedil = Senjata Laras

Panjang

Bedog = Golok

Begal = Perampok

Begang = Kurus

Begu = Anak ****

Beha = Bra

Beja = Kabar / Berita

Beke = Pendek

Bekong = Mug Besar

Belegug = Bodoh / Tolol

Belejog / Kabelejog = Tipu /

Tertipu

Belenyeh = Tertawa Kecil

Belesek = Amblas

Belet = Bodoh

Bencong = Waria

Bendu = Marah

Bener = Benar

Bengkok = Lengkung /

Melengkung

Bengkung = Bongkok /

Lengkung

Bentang = Bintang

Bentar = Sambar (Petir)

Benten = Beda

Bere / Mere = Beri /

Memberi

Berehan = Sopan

Beresih = Bersih

Beresin = Bersin

Berkat = Bingkisan

Beuheung = Leher

Beulah = Belah

Beuleum = Bakar

Beuli = Beli

Beulit = Lilit

Beungeut = Wajah

Beunghar = Kaya

Beungkeut = Ikat

Beurang = Siang

Beurat = Berat

Beureum = Merah

Beurit = Tikus

Beusi = Besi

Beuteung = Perut

Bewara = Berita

Biang = Ibu

Biantara = Pidato

Bieu = Barusan

Bikang = Betina

Bilatung = Belatung

Binangkit = Kreatip

Bingah = Gembira

Bingah = Geraham

Bingung = Kalut

Bireuk = Tidak kenal

Bisluit = SK = Surat

keputusan

Bitis = Betis

Bitu = Meledak

Biwir = Bibir

Bobo = Tidur

Bobo = Lapuk

Boboko = Bakul

Bobos = Kentut

Bobotoh = Pendukung

Bodas = Putih

Bodo = Bodoh

Bodor = Lawak

Boga = Punya

Bojo = Isteri

Boloho = Bodoh

Bolokot = Kotor oleh

Lumpur

Bongoh = Lengah

Bosen = Bosan

Buah = Mangga

Budah = Buih

Budak = Anak

Bueuk = Burung Ahntu

Bujal = Udel

Bujangan = Jejaka

Bujur = Pantat

Buk-Bak = Obrak-Abrik

Buktos = Bukti

Buku = Buku

Bulan = Bulan

Bulao = Biru

Buleud = Bulat

Bumi = Rumah

Bungah = Gembira

Buni = Tersembunyi

Buntut = Ekor

Bureuteu = Gendut

Buru = Lekas

Buruan = Halaman rumah

Buruh = Upah

Burung = Gila

Butuh = Perlu

Butut = Jelek

Buyur = Anak Katak

C

Caah = Banjir

Caang = Terang

Cabak = Raba

Cabok = Tampar

Cacag = Cincang

Cadu = Tak pernah

Cagak = Cabang

Cageur = Sehat

Cai = Air

Cakcak = Cecak

Caket = Dekat

Calacah = Abu Rokok

Calakan = Rajin

Calana = Celana

Caletot / Kacaletot =

Keceplosan Ngomong

Calik = Duduk

Candak = Bawa, Ambil,

Bawa

Cangcang = Tambat

Cangked = Tambat

Cangkeng = Pinggang

Cangkurileung = Burung

Kutilang

Cape = Capai, Lelah

Capit = Jepit

Caram = Larang

Carang = Jarang

Carek = Larang

Careham = Geraham

Carengcang = Jarang

(barang di toko)

Careuh = Musang

Caringin = Beringin

Carios = Cerita

Carita = Cerita/Kisah

Caroge = Suami

Carpon (carita pondok) =

Cerpen (Cerita pendek)

Cawet = Celana Dalam

Cekap = Cukup

Ceker = Kaki (unggas)

Cempor = Lampu Minyak

Cenang = Bisul

Cengek = Cabai Rawit

Cengkat = Bangun (dari

duduk)

Centang = Sentil

Cepil = Telinga

Cerewed = Cerewet

Ceudeum = Mendung

Ceuk = Kata

Ceuli = Telinga

Ceumpal = Lap

Ceurik = Tangis / Menangis

Ciak = Anak Ayam

Ciduh = Ludah

Cikur = Kencur

Cilaka = Celaka

Cileuh = Belek / Kotoran

Mata

Cingceng = Gesit

Cingcin = Cincin

Cingir = Kelingking

Cingogo = Jongkok

Cipruk = Basah

Ciri = Tanda

Citak = Cetak

Ciwit = Cubit

Cobi = Coba

Coet = Cobek

Cokor = Kaki (binatang)

Cokot = Ambil

Colok = Jotos

Comel = Banyak Omong

Comot = Mengambil Sedikit

Congcorang = Belalang

Sembah

Coplok = Lepas / Terlepas

Cucuk = Duri

Cucunguk = Kecoa

Cukang = Jembatan

Cunihin = Genit (laki-laki)

Cupu = Kotak

Cureuleuk = Jeli

Cureuleuk = Berbinar (mata)

Curuk = Jari Telunjuk

D

Dadali = Burung Garuda

Daek = Mau

Dago = Tunggu

Dahar = Makan

Dahuan = Kakak Ipar

Dalapan = Delapan

Damang = Sehat

Damar = Lampu

Damel = Kerja

Damis = Pipi

Dampal = Telapak

Dangdan = Rias

Dangdos = Rias

Danget = Saat

Dangu = Dengar

Darehdeh = Ramah

Datang = Tiba / Sampai

Datang = Sampai

Dayeuh = Kota

De-et = Dangkal

Denge (kasar) = Dengar

Deudeuh = Sayang

Deui = Lagi

Deukeut = Dekat

Deuleu (kasar) = Lihat

Deungeun = Teman

Deungeunna = Lauk Pauk

Dewek (kasar) = Saya

Diajar = Belajar

Digjaya = Sakti

Dina = Pada / Di

Dines = Dinas

Dinten = Hari

Diuk = Duduk

Doja = Ganggu / Coba

Domba = Biri-biri

Dongkap = Tiba / Sampai

Du'a = Do'a

Dudukuy = Topi

Dugi = Tiba

Duit = Uang

Duka = Tidak Tahu

Dulur = Saudara

Dumasar = Berdasarkan

Dunungan = Majikan

Dunya = Dunia

Dupak = Senggol

Duriat = Perasaan Cinta

Duruk = Bakar

E

Eces = Jelas

Edeg = Stress, Gila, Pandir

E'e = Beol

Ekek = Burung Betet

Eleh = Kalah

Eleketek = Gelitik

Elmu = Ilmu

Embe = Kambing

Embung = Tidak Mau

Empang = Kolam

Emut = Ingat

Endah = Indah

Endeur = Bergetar

Endog = Telur

Enggal = Cepat

Enggeus = Sudah

Engke = Nanti

Enjing = Besok

Enjing = Pagi

Enjing-enjing = Pagi-pagi

Entog = Bebek

Entong = Jangan

Enya = Iya

Era = Malu

Etang = Hitung

Etangan = Hitungan

Eueut = Minum

Eujeung = Dengan

Euleum = Cukup

Eunteung = Cermin

Euntreup = Hinggap

Eurad = Jerat

Eureun = Berhenti

Eusi = Isi

G

Gabrug = Terkam

Gado = Dagu

Gaduh = Punya

Gajih = Lemah

Galengan = Pematang

sawah

Galeuh = Beli

Galing = Ikal

Galumbira = Bergembira

Galungan = Gumul /

Bergumul

Galur = Jalan

Gampang = Mudah

Gampil = Mudah

Gampleng = Tampar

Gancang = Cepat

Gandeng = Berisik

Gantar = Galah

Ganti = Ganti

Gapura = Gerbang

Garing = Kering

Garo = Garuk

Garong = Pencuri

Garwa = Istri

Gawe = Kerja

Gawir = Jurang

Gayor = Sangga

Gayot = Gantung

Gede = Besar

Gedong = Gedung

Gegel = Gigit

Geheng = Hangus

Gehgeran = Latah

Geleng = Gilas / Lindas

Gelo = Gila

Gelut = Berkelahi

Gembul = Lahap

Genep = Enam

Gentos = Ganti

Gepok = Tumpuk

Gering = Sakit

Gero / Ngageroan = Panggil

/ Memanggil

Getek = Geli

Geter = Getar

Getih = Darah

Getok = Jitak

Getol = Rajin

Geugeut = Sayang

Geulang = Gelang

Geuleuh = Jijik

Geulis = Jelita

Geumpeur = Gugup

Geuneuk = Lebam

Geunjleung = Tersiar

Geutah = Getah

Gigir = Sebelah / Samping

Gimir = Jerih

Girimis = Gerimis

Gitek = Goyang

Giwang = Anting

Godog = Rebus

Gogog = An-jing

Gohgoy = Batuk

Goreng = Jelek

Gorobag = Gerobak

Gugah = Bangun Tidur

Gugunungan = Bukit

Gugusi = Gusi

Guguyon = Humor

Guha = Goa

Gula = Gula

Guludug = Guntur

Gumbira = Gembira / Girang

Gumilang = Gemilang

Gumujeng = Ketawa

Gundam = Gigau

Gurilap = Gemerlap

H

Halabhab = Dahaga / Haus

Halimpu = Merdu

Halimun = Kabut

Halis = Alis

Halodo = Musim kering

Halu = Alu

Hambar = Tawar

Hampang = Ringan

Hampas = Ampas

Hamperu = Empedu

Hampura = Maaf

Hanaang = Dahaga / Haus

Handap = Bawah / Rendah

Haneut = Hangat

Hanjakal = Menyayangkan

Hanjelu = Sesal

Hanyir = Amis

Hapa = Hampa

Hapunten = Mohon maaf

Harangasu = Jelaga

Haratis = Gratis

Harep = Harap

Hareudang = Gerah

Hareup = Depan

Harewos = Bisik

Hariring = Dendang

Hariwang = Cemas

Harkat = Martabat

Harti = Arti

Hartos = Arti

Haseum = Asam (rasa)

Haseup = Asap

Haur = Bambu

Hawek = Loba

Hayam = Ayam

Hayang = Mau / Kepingin

Hayu = Ayo / Mari

He es = Tidur

Hejo = Hijau

Hemeng = Heran

Henteu = Tidak akan

Herang = Bening / Jernih

Hese = Susah

Heu euh = Iya

Heubeul = Dahulu

Heulang = Elang

Heuleut = Saat

Heureut = Menyempit

Heureuy = Gurau

Hideng = Rajin

Hidep = Kamu

Hideung / Hideung Lestreng

= Hitam / Hitam Legam

Hieum = Rindang

Hiji = Satu

Hilap = Lupa

Hileud = Ulat

Hilik = Awas

Hilir = Ilir

Hipu = Empuk / Lunak

Hirup = Hidup

Hitut = Kentut

Honcewang = Bimbang

Hoream = Malas

Hoyong = Mau / Ingin

Hu ut = Gabah

Hudang = Bangun Tidur /

Bangkit

Huis = Uban

Hujan = Hujan

Hulu = Kepala

Huma = Ladang

Huntu (kasar) = Gigi

Hurang = Udang

Hurung = Nyala

Hutang = Utang

Hyang / Sanghyang = Dewa

I

Ibak = Mandi

Iber = Kabar

Ibing = Menari

Ibu = Ibu

Ibun = Embun

Ical = Jual

Ical = Hilang

Icip = Cicip

Idek = Didekatkan

Ieu = Ini

Iga = Rusuk

Igel = Menari

Ijid = Jijik

Ilahar = Normal

Imah = Rumah

Imbit = Pantat

Impleng = Membayangkan

Imut = Senyum

Incer = Incar

Incok = Encok

Incu = Cucu

Indit = Pergi

Indung = Ibu

Inget = Ingat

Inggis = Gelisah

Ingkab = Ketiak / Ketek

Ingkig = Pergi meninggalkan

Ingon = Ternak

Injeum = Pinjam

Injuk = Ijuk

Inohong = Tokoh

Inteun = Intan

Ipis = Tipis

Iraha = Kapan

Irong = Lihat

Irung = Hidung

Ised = Geser

Isin = Malu

Istenan = Memperhatikan

Isteri = Wanita / Perempuan

Isuk = Besok

Isuk = Pagi

Isukan = Besok

Isuk-isuk = Pagi-pagi

Itu = Itu

Itung = Hitung

Iuh = Teduh

Iwal = Kecuali

J

Jaga = Kelak

Jagjag = Sehat

Jagong = Jagung

Jail = Jahil

Jajaka = Jejaka / Pemuda

Jajaten = Ilmu Kesaktian

Jalma = Manusia/orang

Jalmi = Manusia/orang

Jalu = Jantan

Jampana = Joli

Jampe = Mantera

Janari = Pagi Buta

Jandela = Jendela

Jangar = Pusing

Janggot = Janggut

Jangjang = Sayap

Jangji = Janji

Jangkorang = Tinggi Kurus

Jangkrik = Jangkrik

Jangkung = Tinggi (ukuran

tubuh)

Janten = Jadi

Japati = Merpati

Jaram = Kuman

Jarhiji = Jari Manis

Jarum = Jarum

Jauh = Jauh

Jawer = Janger Ayam

Jempling = Sepi / Sunyi

Jempol = Ibu Jari

Jenengan = Nama

Jero = Dalam

Jeung = Dan / Dan

Jibreg = Basah Kuyup

Jiga = Seperti

Jilid = Jilid

Jiwa = Jiwa

Jugjug = Tuju

Jujuluk = Gelar

Jujur = Jujur

Jumblah = Jumlah

Jumpalit = Salto

Jungkrang = Jurang

Juntrung = Menjadi

Juragan = Tuan

Juralit = Salto

Jurig = Hantu

Juru = Sudut

K

Ka = Ke

Ka Dieu = Ke Sini

Ka Ditu = Ke sana

Kabeh = Semua

Kabentar = Tersambar

Kabiri = Kebiri

Kabogoh = Kekasih

Kaca = Halaman (buku)

Kacida = Amat Sangat

Kade = Awas

Kadek = Sambit

Kadongdong = Kedongdong

Kadongkapan = Kedatangan

Kaduhung = Menyesal

Kaen = Kain

Kagoda = Tergoda

Kagungan = Punya

Kahatur = Kepada

Kai = Kayu

Kajabi = Kecuali

Kajajaden = Jejadian

(mahluk jadi-jadian)

Kakandungan = Hamil

Kalangkang = Bayangan

Kalapa = Kelapa

Kaleng = Aping

Kaler = Utara

Kalih = Juga

Kalong = Kelelawar

Kamar = Kamar

Kamari = Kemarin

Kampak = Kapak

Kampungan = Norak

Kandel = Tebal

Kanggo = Untuk

Kangkalung = Kalung

Kanyaho = Pengetahuan

Kaos Sangsang = Singlet

Kaping / Ping = Tanggal

Kapungkur = Dahulu

Kaput = Jahit

Karang = Tahi Lalat

Karaton = Istana

Kareueut = Manis Sekali

Kareunang = Gerah

Karunya = Kasian / Iba

Kasetrum = Tersengat Listrik

Kasuat-suat = Teringat-ingat

Katel = Wajan

Katuhu = Kanan

Kaula = Saya

Kawas = Seperti

Kawasa = Kuasa

Kawentar = Mashur

Kawih = Lagu

Kawilang = Terbilang

Kawit = Berasal

Kawon = Kalah

Kawung = Enau

Kayas = Merah Muda / Pink

Kebon = Kebun

Kecap = Kalimat

Kedul = Pemalas

Kelek = Keliak / Ketek

Kelenci = Kelinci

Kelir = Warna / Corak

Kembang = Bunga

Kempel = Kumpul

Kempelan = Perkumpulan

Kenca = Kiri

Kenging = Dapat

Kentel = Kental

Kenteng = Genteng

Kenyed = Hentak

Kenyot = Isap

Keok = Kalah

Kerek = Mendengkur

Kerekeb = Terkam

Kerepus = Topi

Keretas = Kertas

Kersa = Mau / Sanggup

Kesang = Keringat

Kesed = Sepet / Sepat

Keuheul = Jengkel / Geram

Keukeuh = Memaksa

Keukeup = Peluk

Keuneung = Tumit

Keupeul = Genggam

Keureut = Iris

Keusik = Pasir

Keuyeup = Kepiting Sawah

Kiat = Kuat

Kiceup = Kedip

Kidul = Selatan

Kieu = Begini

Kiih = Kencing

Kila-kila = Tanda-tanda

Kinca = Cairan gula aren

Kinten = Kira

Kinten-kinten = Kira-kira

Kintun = Kirim

Kirang = Kurang

Kiridit = Kredit

Kirik = Anak ******

Kiripik = Keripik

Kiruh = Keruh

Kitu = Begitu / Demikian

Kiwa = Kiri

Kiwari = Sekarang

Kiwari = Kini

Kobok = Memasukan

Tangan

Koceak = Jerit

Kojor = Meninggal / Mati

Kolor = Celana Dalam

Kolot = Tua

Komo = Apa Lagi

Konci = Kunci

Koneng = Kuning / Kunyit

Kongkorong = Kalung

Kored = Kais

Koret = Pelit / Kikir

Korong = Upil

Koropak = Bagian Dari

Koropok = Berlubang

Koropos = Keropos

Korsi = Kursi

Kosok = Gosok

Ku = Oleh

Kuar = Anak Kutu Rambut

Kuciwa = Kecewa

Kudu = Harus

Kueh = Kue

Kukupu = Kupu-kupu

Kulah = Kolam

Kulambu = Kelambu

Kulawarga = Keluarga

Kulawargi = Keluarga

Kulem = Tidur

Kulon = Barat

Kulub = Rebus

Kulutus = Gerutu

Kumaha = Bagaiman

Kumbah = Cuci

Kumeli = Kentang

Kumis = Kumis

Kunaon = Kenapa

Kuncen = Juru kunci

Kunyit = Jawawut

Kunyuk = Kera

Kuping = Dengar

Kurang = Kurang

Kuring = Saya

Kuris = Cacar

Kuru = Kurus

Kurung = Kandang Burung

Kurupuk = Kerupuk

Kusir = Kusir

Kusumah = Kesuma

Kutang = Bra

Kuya = Kura-kura

L

Laat = Telat

Lada = Pedas

Lahan = Tanah

Lain = Bukan

Lajeng = Kemudian /

Selanjutnya

Laki Rabi = Suami Istri

Lalab = Lalap

Lalaki = Laki-laki

Laleur = Lalat

Lali = Lupa

Laluasa = Leluasa

Lambar = Lembar

Lambey = Bibir

Lami = Lama

Lamokot = Belepotan

Lamot = Jilat

Lampah = Jalan yang

ditempuh

Lamping = Pinggir Gunur

Lampuyang = Lempuyang

Lamun = Jika / Bila

Lana = Abadi

Lanceuk = Kakak

Lancingan = Celana

Landong = Obat

Langgam = Lagu

Langit = Langit

Langki = Langka

Langkung = Lebih

Langlang, ngalanglang =

Langlang, melanglang

Langlayangan = Layang-

layang

Lantaran = Karena

Lantera = Lentera

Lauk = Ikan

Laun = Lambat

Lawas = Lama

Lawon = Kain

Layad / Layat = Jenguk

Layeut = Selalu Bersama

Layon = Kain

Layung = Lembayung

Le eh = Mencair

Lebar = Sayang

Lebet = Masuk

Lebu = Abu Gosok

Ledis = Habis tidak tersisa

Lega = Lebar / Luas

Leketek = Gelitik

Lekoh = Kental (kopi)

Lelepen = Cincin

Leleson = Istirahat

Lemah Cai = Tanah Air

Lembur = Desa / Kampung

Lemes = Halus

Lempeng = Lurus

Lengkah = Langkah

Lenglang = Cerah

Lengoh = Tidak Bawa Apa-

apa

Lentah = Lintah

Leot = Setrika

Lepat = Salah

Leres = Benar / Betul

Lesot = Lepas

Letah = Lidah

Letak = Jilat

Letoy = Lemah

Leuit = Lumbung

Leuleus = Lemas

Leumeung = Lemang

Leumpang = Jalan

Leungeun = Tangan

Leungit = Hilang / Lenyap

Leupeut = Lontong

Leutak = Lumpur

Leutik = Kecil

Leuweung = Hutan

Leuweung Geledegan =

Hutan Rimba

Leuwi = Kolam Pemandian

Leuwi = Lubuk

Leuwih = Lebih

Liang = Lobang

Liat = Alot

Lieuk = Toleh

Lieur = Pusing

Lila = Lama

Lilir = Bangun Tidur

Lima = Lima

Limpeuran = Lupa / Pelupa

Lindeuk = Jinak

Linggih = Tinggal / Berdiam

di / Duduk

Lini = Gempa

Lintuh = Gemuk

Lisa = Telur Kutu Rambut

Lisung = Alu

Loba = Banyak

Lonceng = Bel

Lodaya = Harimau

Loket = Dompet

Lolong = Buta

Lomari = Lemari

Londok = Bunglon

Longok = Kunjung

Losin = Lusin

Ludes = Habis tidak tersisa

Ludeung = Berani

Luhung = Tinggi (derajat)

Luhur = Tinggi / Atas

Luhureun = Diatas

Lukut = Lumut

Lumangsung = Terjadi

Lumpat = Lari

Luncat = Loncat

Lungguh = Pendiam

Lungsur = Turun

M

Madu = Madu

Maehan = Membunuh

Maenya = Masa

Mahiwal = Janggal / Tidak

Mungkin

Majeng = Maju

Maksad = Maksud / Hasrat

Makuta = Mahkota

Malengpeng = Lempar Batu

Males = Malas

Maling = Pencuri

Mamang = Paman

Mana = Mana

Manah = Hati

Manawi = Barangkali / Jika

Mandi = Mandi

Maneh = Kamu / Engkau

Manehna = Dia / Ia

Mangga = Silakan

Manggu = Manggis

Manggul = Pikul

Mangkukna = Kemarin Lusa

Mangrupa = Berupa

Mangsa = Saat

Mangsi = Tinta

Mantep = Mantap

Manuk = Burung

Maot = Meninggal dunia

Margi = Karena

Masang = Pasang

Masih = Masih

Mastaka = Kepala

Matak = Membuat / Akan

Matang = Seimbang

Mateni = Membunuh

Maung = Harimau

Mayit = Mayat

Medit = Kikir

Melak = Tanam

Mencrang = Berkilau

Mengkol = Belok

Mengpar = Lempar

Menta = Minta

Meong = Harimau

Meri = Itik

Meri = Bebek

Meser = Membeli

Metot = Tarik

Meumpeun = Menutup

Mata

Meunang = Menang

Miceun = Buang

Mieling = Mengenang

Milu = Ikut

Mimiti = Mulai

Minantu = Menantu

Mindeng = Sering / Kerap

Mios = Berangkat / Pergi

Mitoha = Mertua

Modol = Beol

Mojang = Gadis /

Perempuan

Molelel = Asin Sekali

Moncorong = Terik

(matahari)

Mondok = Inap / Tidur

Mongkleng = Gulita

Mo-nyet = Kera

Moro = Buru

Motekar = Kreatip

Muhun = Iya

Muka = Buka

Mulih = Pulang

Mumuncangan = Mata Kaki

Muncrat = Mancur

Munding = Kerbau

Mung = Cuma / Hanya

Munggaran = Pertama

Murag = Jatuh

Murangkalih = Anak Kecil

Muriang = Demam

Muringkak = Merinding

Mutu = Ulekan

Mutuskeun = Memutuskan

N

Naek = Naik

Namba = Menimba

Nam = Nama

Namung = Tetapi

Nangkarak = Terlentang

Nangkring = Mejeng /

Nongkrong

Nangkuban = Telungkup

Nangtung = Berdiri

Naon = Apa

Narpati = Raja

Nawis = Menawar

Neda = Makan

Nembe = Barusan / Baru

saja

Nene = Nenek

Nerekel = Panjat

Ngabolekerkeun =

Membuka Rahasia

Ngadeg = Berdiri

Ngadegdeg = Menggigil

Ngadegkeun = Mendirikan

Ngagaleong = Oleng

Ngageol = Bergoyang

Ngagitek = Menari

Ngahodhod = Menggigil

Ngalamun = Melamun

Ngalangkung = Lewat

Ngapung = Terbang

Ngaran = Nama

Ngarasa = Merasa

Ngareuah-reuah =

Menyemarakan

Ngarogahala = Membunuh

Ngawitan = Mulai

Ngenaan = Mengenai

Ngendong = Menginap

Ngeunah = Ngeunah

Ngijih = Musim hujan

Ngimpleng = Mengingat

Nginum = Minum

Ngomong = Bicara

Ngora = Muda

Ngorondang = Merangkap

Nincak = Injak

Nikah = Kawin

Ningal = Lihat / Melihat

Nini = Nenek

Notog = Meluncur

Notog = Todong

Nuju = Sedang

Numpak = Menaiki

Nyaah = Sayang

Nyaeta = Yaitu / Ialah

Nyaho = Tahu

Nyakclak = Titik Air

Nyalukan = Panggil /

Memanggil

Nyambat = Memanggil

Nyangkrung = Menggenang

Nyangsang = Tersangkut

Nyaram = Melarang

Nyarek = Melarang

Nyarios = Bicara

Nyere = Lidi

Nyeri = Sakit

Nyeuneu = Berapi=api

Nyeureud = Menyengat

(lebah)

Nyeuseuh = Mencuci Baju

Nyiksenan = Menyaksikan

Nyiruan = Lebah

Nyiwit = Cubit

Nyongcolang = Terbaik

Nyumput = Sembunyi

Nyuruput = Meminum /

Seruput

O

Oge = Juga

Ogo = Manja

Olo-olo = Kolokan

Olok = Kebanyakan

Ombak = Gelombang

Ondang = Undang

Ondangan = Undangan

Ongkoh = Katanya

Ongkos = Tarip

Opat = Empat

Oray = Ular

Orok = Bayi

P

Pacabakan = Pegangan /

Pekerjaan

Pacilingan = WC di atas

kolam

Pacul = Cangkul

Padaharan = Perut

Paeh = Meninggal / Mati

Pageto = Besok Lusa

Pahatu = Piatu

Pahatu Lalis = Yatim piatu

Pait = Pahit

Pajaratan = Kuburan

Pakarangan = Halaman

rumah

Pake = Pakai

Palangkakan =

Selangkangan

Palastik = Plastik

Palay = Mau

Palid = Hanyut

Paling = Curi

Palu = Palu / Martil

Pamajikan = Isteri

Pamarentah = Pemerintah

Pameget = Laki-laki

Pameunteu = Wajah

Panangan = Tangan

Panata Harta = Bendahara

Panceg = Teguh

Pancen = Tugas

Paneunggeul = Pemukul

Pangambung = Hidung

Panganten = Pengantin

Pangaos = Harga

Panitik = Penitih

Panon = Mata

Panonpoe = Matahari

Panto = Pintu

Pantrang = Tak pernah

Panyawat = Penyakit

Paok = Curi

Papada = Sesama

Papah = Jalan

Papatong = Capung

Papay = Telusuri

Papendak = Bertemu

Parabot = Peralatan

Paranti = Untuk (kegunaan)

Parantos = Sudah

Paras = Cukur

Parawan = Gadis / Perawan

Pareum = Padam

Paria = Pare

Parin = Serah / Memberikan

Parung = Jeram

Pasagi = Persegi

Pasanggiri = Lomba

Pasea = Bertengkar

Pasini = Janji

Pasir = Bukit

Pasisian = Kota Pinggiran

Patali = Berkaitan

Patlot = Pensil

Patuangan = Perut

Patut = Tampang

Pawon = Dapur

Payun = Depan

Pecut = Cambuk

Pedes = Lada

Pegek = Pesek

Pek = Silakan

Pelak = Tanam / Menanam

Pelem = Gurih

Pelesir = Piknik

Pelong = Tatap

Pelor = Peluru

Pendak = Bertemu

Pengker = Belakang

Pengkol / Mengkol = Belok /

Membelok

Pengkolan = Belokan

Pengpar = Larikan ke

sebelah

Peot = Kurus

Percanten = Percaya

Perhatosan = Perhatian

Perkara = Hal / Perihal

Perkawis = Hal / Perihal

Persaben = Tukang Minta-

minta

Peryogi = Perlu

Pesak = Saku

Pesek = Kupas

Peser = Beli

Peso = Pisau

Pestol = Pistol

Peuncit = Gorok

Peunteun = Nilai

Peura = Serak / Parau

Peureum = Pejam

Peureut = Peras

Peurah = Bisa Ular

Peurih = Pedih

Peuting = Malam

Peuyeum = Tape

Pi = Bakal

Pias = Pudar

Piceun = Buang

Pidang = Menampilkan

Piding = Sekat

Piit = Pipit

Pikeun = Untuk / Teruntuk

Pilari = Cari

Pilih = Memilih

Pinarep = Payudara

Pingping = Paha

Pingpong = Tenis Meja

Pinton = Tayang

Pinter = Pintar

Pipir = Samping Rumah

Pirak = Cerai

Piraku = Masa

Pireu = Bisu

Pisan = Sekali / Amat /

Sangat

Poe = Hari

Poe = Jemur

Poek = Gelap

Poho = Lupa

Pondok = Pendek

Pribados = Pribadi / Saya

Sendiri

Pribumi = Tuan rumah

Pulisi = Polisi

Pulpen = Ballpoin

Pun Buang = Ibu

Punten = Maaf / Permisi

Pupuhu = Pemimpin/Ketua

Pupus = Meninggal

dunia/mati

Pupus = Meninggal dunia

Pupus = Hapus

Purun = Jadi = Jadi

Purunyus = Genit

Puseur = Tengah

Putra = Anak

R

Rada = Agak

Ragaji = Gergaji

Ragrag = Jatuh

Raheut = Luka

Rahul = Bohong

Rahul = Bohong

Rajin = Giat

Raka = Kakak

Raket = Intim

Raksukan = Baju / Pakaian

Rama = Bapak

Rambut = Rambut

Rame = Ramai

Ramo = Jari

Rampak = Gabung /

Bersama-sama

Rampung = Beres

Rampus = Rakus

Ranca = Rawa

Rancucut = Basah Kuyup

Randa = Janda

Randa Bengsrat = Janda

Kembang

Ranggeum = Cengkram

Rangu = Renyah

Raos = Enak

Raraosan = Perasaan

Raray = Wajah / Muka

Rawayan = Jembatan

Reang = Riuh

Receh = Uang Kecil

Regot = Seruput

Rehe = Rese

Rencang = Teman

Rengkog = Berhenti Tiba-

tiba

Rengkuh = Hormat

Rengse = Selesai

Repeh = Hening

Reueuk = Awan

Reueus = Bangga

Reuma = Jari

Reuneuh = Hamil

Reungit = Nyamuk

Reuwas = Terkejut

Rewog = Lahap

Reyod = Reot

Rikrik = Hemat

Ringkes = Ringkas

Ringkid = Bawa

Ririwa = Hantu

Rohangan = Ruangan

Rompo = Jompo / Renta

Rorompok = Rumah

Ruhay = Bara Api

Ruksak = Rusak

Rumaos = Merasa

Rumbah = Kumis

Rungsing = Ruwet

Runtah = Sampah

Rupa = Macam / jenis

Rupa-rupa = Aneka

Rupi = Macam/jenis

Rusiah = Rahasia

Rusuh = Terburu-buru

S

Sabalikna = Sebaliknya

Sabaraha = Berapa

Sabet = Sambit

Sadaya = Semua

Saderek = Saudara

Sae = Bagus

Saeutik = Sedikit

Saha = Siapa

Sajabina = Kecil

Sakalor = Ayan

Saladah = Seladah

Salaki = Suami

Salapan = Sembilan

Salatu = Uban

Salawe = Dua Puluh Lima

Salempang = Kuatir

Salira (awak) = Badan

Samak = Tikar

Sambel = Sambal

Sami = Sama

Sampak = Sudah Ada

Sampean = Kaki

Sampeur = Ajak

Sampurasun = Permisi

Sanes = Bukan

Sanggem = Sanggup

Sangka = Duga

Sangki = Duga

Sapagodos = Setuju

Sapalih = Sebagian

Sapatu = Sepatu

Sapertos = Seperti

Saprak = Semenjak

Sapuluh = Sepuluh

Sarakah = Tamak / Serakah

Sare = Tidur

Sarebu = Seribu

Sareng = Dan / Dengan

Sarimbit = Sekeluarga

Sarua = Sama

Sarupaning = Semacam

Sasab = Tersesat

Sasak = Jembatan

Sasapu = Menyapu

Sasih = Bulan

Satia = Setia

Sato = Binatang

Saung = Gubuk

Saur = Kata

Sawang = Bayang

Sawareh = Sebagian

Sayang = Sarang

Sayogi = Sedia

Sebat = Sebut

Seep = Habis

Segut = Semangat

Sejen = Lainnya

Selap = Sisip

Semah = Tamu

Sendal = Sendal

Sentak = Gertak / Hardik

Sepen = Kamar tidur

Sepuh = Tua

Serab = Silau

Serat = Surat

Seren = Serah

Sering = Kerap

Sesa = Sisa

Sesah = Susah

Seubeuh = Kenyang

Seueur = Banyak

Seukeut = Tajam

Seuneu = Api

Seungit = Wangi / Harum

Seupah = Sepah / Ampas

Seupan = Kukus

Seureud = Sengat

Seureuh = Sirih

seuri = Senyum / Tertawa

Seuseup = Hisap

Sia (kasar) = Kamu

Siang = Siang

Sieun = Takut

Siga = Seperti

Sihung = Taring

Siki = Biji

Siluman = Hantu

Simeut = Belalang

Simpang = Mampir

Simpe = Sunyi

Simpen = Simpan

Sinareng = Dengan

Sindang = Mampir

Sirah = Kepala

Siram = Mandi

Sireum = Semut

Sirik = Iri

Situ = Telaga / Danau

Soak = Kaget

Soang = Angsa

Sobat = Sahabat

Soca = Mata

Sologoto = Ceroboh

Solokan = Parit

Someah = Ramah-tamah

Sono = Rindu

Sonten = Sore

Sora = Suara

Soweh = Sobek

Sowek = Sobek

Suan = Keponakan

Sugan = Jika

Suku = Kaki

Sumanget = Semangat

Sumping = Datang / Tiba

Sumuhun = Iya betul

Sungut = Mulut

Supa = Jamur

Supata = Sumpah

Surak = Sorak

Sureum = Kabur

Susu = Payudara

Susukan = Sungai

T

Taar = Dahi / Jidat

Tabuh = Jam

Tajug = Surau

Taktak = Pundak

Talaga = Telaga / Danau

Taliti = Cermat

Tambelar = Durhaka

Tambih = Tambah

Tamper = Endap

Tampik = Tolak

Tampiling = Tampar

Tamu = Tamu

Taneuh = Tanah

Tanggara = Kabar

Tanggay = Kuku

Tangkal = Pohon

Tangkeup = Rangkul

Tangkub = Tengkurap

Tanpadaksa = Cacat

Tapak = Jejak

Taraje = Tangga Bambu

Taraju = Bahu

Tarang = Jidat / Dahi

Tarekah = Usaha

Tarik = Keras (suara)

Tarik = Cepat (lari)

Taros = Tanya

Tarumpah = Sandal

Tatamu = Tamu

Tatangga / Tatanggi =

Tetangga

Tatih = Berdiri

Tatu = Luka

Taun = Tahun

Taun = Tahun

Tawis = Tanda (tangan)

Teang = Cari

Tebih = Jauh

Tegal = Lapang

Tegalan = Tanah Lapang

Tehel = Tegel

Teke = Jitak

Tembang = Lagu

Tembong = Kelihatan

Tempo = Lihat

Tengek = Leher

Tengen = Kanan

Tengtrem = Damai

Tenjo = Lihat

Tepang = Jumpa

Tepas = Teras

Tepung = Jumpa

Terang = Tau

Teras = Kemudian

Tere = Tiri

Teteh = Kakak perempuan

Teu = Tidak

Teuas = Keras

Teuing = Tidak Tau

Teuleum = Selam

Teuneung = Berani

Teunggeul = Pukul

Ti = Dari

Tiasa = Bisa

Tihang = Tiang

Tiis = Dingin

Tijalikeuh = Terpeleset

Tikoro = Tenggorokan

Tilar Dunya = Meninggal

dunia

Tilas = Bekas

Tilik = Teliti

Tilu = Tiga

Timanten = Dari Mana

Timburu = Cemburu

Tincak = Injak

Tinggal = Lihat

Tipung = Tepung

Tiris = Dingin (suhu udara)

Tisaprak = Sejak / Semenjak

Tisoleda = Terpeleset

Titadi = Dari Tadi

Tiwu = Tebu

Tojos = Tusuk

Tonggoh = Tempat di atas

Tonggong = Punggung

Torek = Tuli

Torowongan = Terowongan

Tuang = Makan

Tuar = Tebang

Tubruk = Tabrak

Tujuh = Tujuh

Tukang = Belakang

Tulale = Belalai

Tulung = Tolong

Tumbak = Tombak

Tumbila = Kutu Busuk

Tunduh =

Kantuk....Mengantuk

Tundung = Usir

Tunggara = Sedih / Merana

Tungtung = Ujung

Tutung = Hangus

Tuur = Lutut / Dengkul

U

Ucing = Kucing

Udag = Kejar

Udur = Sakit

Ulah = Jangan

Ulem = Undang

Ulin = Main

Umur = Usia

Unggal = Tiap

Unggeuk = Manggut

Ungkluk = WTS

Uninga = Tau

Upami = Jika

Urang = Saya

Urut = Bekas

Usik = Gerak

Utami = Utama

Uyah = Garam

W

Wadul = Bohong

Wahangan = Sungai / Kali

Waja = Baja

Waktos = Waktu

Walagri = Sehat

Waler = Jawab

Walirang = Belerang

Walungan = Sungai

Waluya = Sehat

Wanara = Mo-nyet

Wanci = Waktu

Wangsul = Pulang

Wangun = Bangun

Wani = Berani

Wanoh = Kenal

Wanoja = Gadis / Remaja

Wantun = Sanggup

Waos = Gigi

Waragad = Biaya

Wareg = Kenyang

Warsi = Tahun

Wartos = Warta

Waruga = Badan

Wasta = Nama

Wasuh = Cuci

Watek = Watak

Wates = Batas

Wawacan = Legenda

Wawar = Memberi Kabar

Wawasan = Hikayat

Wawuh = Kenal

Wayah = Waktu

Wedak = Bedak

Weduk = Kebal

Wegah = Enggan

Welas = Sayang

Wengi = Malam

Wetan = Timur

Wetis = Betis

Weuteuh = Baru

Widang = Bidang

Widi = Ijin

Wijaksana = Bijaksana

Wilangan = Bilangan

Wilujeng = Selamat

Wilujeng Enjing = Selamat

Pagi

Wilujeng Siang = Selamat

Siang

Wilujeng Sonten = Selamat

Sore

Wilujeng Wengi = Selamat

Malam

Winojakrama = Lomba

Wios = Biar

Wungkul = Hanya / saja

Wuruk = Mengajar

Wuwung = Atap

Y

Yen = Bahwa

Yuswa = Usia

INDO - SUNDA

A

Abu = Kekebul

Abu Rokok = Calacah

Ada = Aya

Adalah = Nyaeta

Adik = Rai, Adi, Pun Adi

Air = Cai

Ajar = Wuruk, Atik ; Belajar

= Diajar ; Ajaran = Wurukan,

Atikan

Akan = Bade, Arek

Akan = Bakal

Alis = Halis

Alis = Halis = Kening

Anak = Budak, Murangkalih

Anak Adik = Suan

Anak Kakak = Alo

Anak Kecil = Budak Leutik,

Murangkalih

Aneh = Aheng

Angsa = Soang

An-jing = Gogog

Apa = Naon ; Mau Apa =

Bade Naon, Erek Naon

Api = Seuneu

Asam = Haseum, Asem

(Benda)

Asin = Asin

Asin Sekali = Molelel

Atas = Luhur

Ayam = Hayam

B

Ba-bi hutan = Bagong

Badan = Awak, Waragad

Bagian = Bagean

Bagus = Sae, Alus

Bahagia = bagja

Bahu = Taraju, Pundak,

Taktak

Baju = Raksukan, Anggoan,

Acuk

Ballpoin = Pulpen

Bambu = Awi/Haur

Bangun Tidur = Gugah,

Hudang (bahasa kasar)

Bantu = Bantos ; Bantuan =

Bantosan ; Membantu =

Ngabantos, Ngabantuan

Bapak = Pun Bapa, Tuang

Rama

Baru = anyar

Barusan = Nembe, Bieu,

Karek Bieu

Batas = Wates

Batu = Batu

Batu Kapur = Apu

Bawah = Handap

Bayangan = Sawangan

Bayang-bayang =

Kalangkang

Bayi = Orok

Bebek = Entog

Begitukah = Baruk

Bekas = Tilas, Urut

Belakang = Pengker, Tukang

Belalang = Simeut

Belalang Sembah =

Congcorang

Benar = Leres, Bener

Beol = E'e', Miceun, Modol

Berangkat = Mios, Angkat,

Indit

Berapa = Sabaraha

Berapi-api = Nyeuneu

Berasal dari mana = Kawit

timana / kawit timanten

Berbinar-binar (mata) =

Cureuleuk

Berdasarkan = Dumasar

Bergembira = galumbira

Bergoyang = Ngageol,

Ngagitek

Berkaitan = Patali

Berkelahi = Gelut

Berkilau = Mencrang

Besar = Ageung, Gede,

Badag

Besi = Beusi

Besok = Enjing, Isuk

Besok Lusa = Pageto

Betet = Ekek

Betis = Bitis, Wetis

Bibir = Lambey, Biwir

Bidang = Widang

Bilangan = Wilangan

Bintang = Bentang

Biru = Bulao

Bisa = Tiasa

Bisa kenalan gak = Tiasa

wanoh teu

Bodoh = Bodo, Boloho

Bra = Kutang, Beha

Buka = Muka

Bukan = Sanes, Lain

Bukit = Gugunungan

Bulan = Sasih (Almanak),

Bulan

Bulan Sabit = Bulan Sapasi

Bumi = Dunya

Burung = Manuk

Burung Hantu = Bueuk

C

Cabang = Cagak

Cabe = Cabe

Capung = Papatong

Cari = Teang, Pilari, Neang ;

Mencari = Milari, Neangan

Celana = Lancingan, Calana

Celurit = Arit

Cicak = Cak cak

Coba = Cobi ; Mencoba =

Nyobian, Nyobaan,

Ngajaran

Cobek = Coet

Cubit = Ciwit

Cuci = Wasuh, Ngumbah

Cuci Baju = Nyeuseuh

Cuci Piring = Kukumbah

Piring

Cukup = Cekap

Cuma/Saja = Mung, Ngan

D

Dada = Dada, Payun

Dagu = Gado, Angkeut

Dahaga = hanaang

Dahi = Taar, Tarang

Danau = Situ

Dari = Ti

Dari Tadi = Titadi

Darimana = Kawit,

Timanten

Datang = Dongkap,

Sumping, Mulang, Balik

(bahasa kasar)

Dekat = Caket, Deukeut

Delapan = Dalapan

Dengan = Sareng, Eujeung

Depan = Payun, Hareup

Desa = Lembur

Dia = Manehna

Dikesampingkan =

Disingkahkeun

Dingin = Tiis (benda), Tiris

(suhu)

Dompet = Loket

Dua = Dua

Dua Belas = Dua Belas

Dua Puluh Lima = Salawe

Duda = Duda

Dulu = Heubeul ; Dahulu =

Baheula

Dunia = Dunya

E

Elang = Heulang

Elus = Usap

Empat = Opat

Enam = Genep

G

Gabung = Rampak

Gadis = Parawan

Garam = Uyah

Garuda = Dadali

Garuk = Garo

Gatal = Ateul

Geli = Getek

Gelitik = Eleketek

Gembira = Gumbira

Gemuk = Bayuhyuh

Gerah = Hareudang,

Kareunang

Gergaji = Ragaji

Gerobak = Gorobak

Gigi = Waos, Huntu

Gila = Gelo, Teu Eucreug

Golok = Bedog

Gula = Gula

H

Habis = Seep, Beak ;

Menghabiskan =

Nyeepkeun, Meakeun

Hangat = Haneut

Hari = Dinten, Poe

Harimau = Maung

Hebat = Edun

Hewan = Sasatoan

Hidung = Pangambung,

Irung

Hijau = Hejo

Hisap = Seuseup

Hitam = Hideung

Hitam Legam = Hideung

Lestreng

Huruf = Aksara

Hutan = Leuweung

Hutan Gundul = Leuweung

Carengcang

Hutan Rimba = Leuweung

Geledegan

I

Ibu = Pun Biang, Indung

Ibu Jari = Jempol

Ijin = Widi ; Diijinkan =

Diwidian

Ikan = Lauk

Ilmu = Elmu

Ingat = emut/inget

Ingin = Hoyong, Palay,

Hayang

Ingkar Janji = Jangji Sulaya

Istri = Garwa,Pun Bojo,

Pamajikan

Itik = Meri

Itu-itu juga = Eta-eta keneh

Iya = Muhun, Sumuhun

J

Jadi = Janten ; Sedang

Terjadi = Lumangsung

Jahil = Jail

Jahit = Kaput ; Menjahit =

Ngaput

Jalan (benda) = Galur

Jalan (kerja) = Papah,

Leumpang

Jam Berapa = Tabuh

Sabaraha

Jam berapa sekarang =

Tabuh sabaraha ayeuna

Janda = Randa

Janda Kembang = Randa

Bengsrat

Janji = Jangji

Jari = Ramo

Jari Manis = Jarhiji

Jari Telunjuk = Curuk

Jari Tengan = Panengah

Jauh = Tebih

Jelas = Eces ; Menjelaskan =

Ngaceskeun

Jelek = Awon, Butut

Jemari = Ramo, Reuma

Jendela = Jandela

Jengkel = Keuheul

Jepit = Capit

Jidat = Tarang, Taar

Jijik = Geuleuh

Jilat = Letak, Lamot

Jitak = Teke

Jurang = Gawir

K

Kabarnya gimana baik =

Kumaha damang

Kaget = Soak, Reuwas

Kain = Layon, Kaen

Kakak = Raka, Lanceuk, Pun

Lanceuk

Kakak Ipar = Dahuan

Kakek = Aki

Kaki = Sampean, Suku

Kalah = Kawon, Eleh, Keok

Kalian = Aranjeun, Maraneh

Kambing = Embe

Kami/Kita = Urang

Kamu = Anjeun, Hidep,

Maneh (bahasa kasar)

Kanan = Katuhu

Kandang = Kurung

Kapan = Iraha

Karet Penghapus =

Panghapus

Kasian = Karunya, Deudeuh

Katak/Kodok = Bangkong

Kawin = Nikah

Kayak/Seperti = Siga

Kayaknya = Sigana

Kayu = Kai

Kebahagiaan = kabagjaan

Kecil = Alit, Leutik

Kecoa = Cucunguk

Kelakar = Ngabodor

Kelingking = Cingir

Keluarga = Kulawarga

Kemarin = Kamari

Kemarin Lusa = Mangkukna

Kemauan = Kahoyong,

Kahayang

Kenyak = Wareg

Kepala = Mastaka, Hulu,

Sirah

Keras = Teuas ; Mengeras =

Ngabagel, Neuasan

Kerbau = Munding

Keringat = Kesang

Kerja = Damel, Gawe ;

Pekerjaan = Padamelan,

Pagawean

Kertas = Keretas

Kesana = Kaditu

Kesini = Kadieu

Ketek = Kelek, Ingkab

Ketel = Katel

Ketika/Saat = Basa, Waktos

Kira-kira = Kinten-kinten

Kiri = Kenca

Kolam Ikan = Balong

Kolam Lumpur = Leuwi

Kota = Dayeuh

Kota Pinggiran = Pasisian

Kucing = Ucing

Kuku = Kuku, Tanggay

Kumis = Kumis, Rumbah

Kuning = Koneng

Kunyit = Koneng

Kupu kupu = Kukupu

Kura-kura = Kuya

Kurang = Kirang

Kursi = Korsi

Kurus = Peot

Kutilang = Cangkurileung

Kutu busuk = Tumbila

L

Lagu = Tembang, Kawih,

Langgam

Lain = Sanes, Sejen

Lainnya = Sejena

Lalat = Laleur

Lama = Heubeul (barang),

Lami, Lila

Lapang = Tegal

Lapangan = Tegalan

Lapar = lapar

Lari = Lumpat

Layang-layang =

Langlayangan

Lebih = Langkung, Leuwih ;

Melebihi = Alabatan

Leher = Tengek, Beuheung

Lemah = Leuleus

Lemari = Lomari, Almari

Lempar = Baledog

Lidah = Letah

Lihat = Ningal , Tempo ;

Kelihatan = Katembong

Lima = Lima

Luas = Lega

Lucu = Pikaseuriuen

Lumpur = Leutak

Lupa = Hilap

Lutut = Tuur

Lutut = Tuur = Dengkul

M

Maaf = Hapunten, Hampura

Main = Ameng, Ulin

Makan = Tuang (untuk

orang lain) , Neda (untuk

diri sendiri), Dahar (bahasa

kasar)

Malam = Wengi / Peuting

Malas = Hoream

Mancung = Bangir

Mandi = Ibak, Mandi

Manis = Amis

Manis Sekali = Kareueut

Masa = Maenya, Piraku

Masalah = Perkawis, Mas

alah

Masih ada = Aya Keneh

Mata = Soca, Panon

Mata Hari = Panon Poe

Mata kaki = Mumuncangan

Mau = Hoyong, Kersa

Mau makan dengan saya =

Kersa tuang sareng abdi

Mau Menanyakan = Bade

tumaros

Melamun = Ngimpleng,

Ngalamun

Melarang = Nyaram, Nyarek

Membangun = Ngawangun

Membuka Rahasiah =

Ngabolekerkeun

Memutuskan = Mutuskeun

Menakut-nakuti =

Nyingsieunan

Menang = Kenging,

Meunang

Menantu = Minantu

Menanyakan = Naroskeun,

Tumaros

Mencair = Le eh

Mengenai = Ngenaan

Mengenang = Mieling

Menggaruk = Gagaro,

Ngagaro

Menggigil = Ngadegdeg,

Ngahodhod

Menginap = Mondok

Mengingat = ngemut

Menjawab = Ngawaler

Menunggu = Ngantosan,

Ngadagoan

Menyaksikan = Nyiksenan

Menyerupai =

Mangrupakeun

Menyesal = Kaduhung

Merah = Beureum

Merasa = Rumaos, Ngarasa

Merasa = Rumaos, Ngarasa

Merayakan = Ngareah-

reuah

Mereka = Maranehna

Merem = Peureum

Merinding = Muringkak

Merpati = Japati

Mertua = Mitoha

Merupakan = Mangrupa

Minum = Eueut, Nginum

Mo-nyet = Wanara

Muda = Anom, Ngora

Mudah = Gampil, Babari,

Enteng, Gampang

Mungkin = Panginten,

Meureun

N

Naik = Naek ; Menaiki =

Nerekel

Nama = Nami, Wasta,

Ngaran

Namanya Siapa = Namina

Saha

Nangis = Ceurik

Narik = Metot

Nenek = Nini

Ngantuk = Tunduh

Ngilu = Linu

Ngomong = Nyarios

Nyala = Hurung

Nyamuk = Reungit

Nyanyi = Ngalanggam,

Ngawih

Nyapu = Sasapu

P

Padam = Pareum

Pagi = Enjing-enjing, Isuk-

isuk

Pagi Buta = Janari

Paha = Pingping

Panas = Panas

Panjang = Panjang

Pantat = Imbit, Bujur

Parit = Solokan

Pasir = Keusik

Payudara = Susu, Pinarep

Pelangi = Layung

Peluk = Keukeup ; Dipeluk =

Dikeukeupan

Pematang Sawah =

Galengan

Pemerintah = Pamarentah

Pemukul = Paneunggeul

Pendek = Beke, Pendek (

Ukuran tubuh )

Pendek = Pondok

Pengantin = Panganten

Penitih = Panitik

Pensil = Patlot

Penyakit = panyawat

Pepohonan = Tatangkalan

Peralatan = Parabot

Perasaan = Raraosan

Pergi = Angkat, Mios, Indit

Perjaka = Bujangan

Perkenalkan = Nepangkeun

Permisi = Punten

Perut = Patuangan,

Beuteung

Pesek = Pegek

Piknik = Pelesir

Pinggang = Cangkeng,

Angkeng

Pinggiran Rumah = Pipir

Pintar = Pinter

Pintu = Panto

Pipi = Damis, Pipi

Pipit = Piit

Pisau = Peso

Plastik = Palastik

Pohon = Tangkal

Polisi = Pulisi

Pria = Pameget, Lalaki

Pukul = Teunggeul

Pulang = Mulih, Uih, Balik

Punggung = Tonggong

Pusat = Puseur

Putih = Bodas

R

Rambut = Buuk

Rangkul = Tangkeup

Rawa = Ranca

Rawit = Cengek

Remaja = Wanoja, Rumaja

Rias = Dandan

Ribut = Pasea

Rindang = Hieum

Ruangan = Rohangan

Rumah = Rorompok, Bumi,

Imah

Ruwet = Rungsing

S

Sahabat = Sobat

Sahabat Dekat = Sobat Dalit

Sakit = nyeri, Kasakit ;

Penyakit = Panyakit

Salah = Lepat, Teu Leres

Sama = Sami, Sarua ;

Sesama = Papada

Sambal = Sambel

Sambat = Nyambat

Sambit = Sabet, Kadek

Sampah = Runtah

Sana = Ditu ; Sebelah Sana =

Palih Ditu

Sandal = Sendal

Sandal Jepit = Sendal Capit

Sandar ber-hak = Kelom

Sapu Ijuk = Sapu Injuk

Sapu Lidi = Nyere

Saring = Ayak

Saringan = Ayakan

Satu = Hiji

Satu Juta = Sajuta

Satu Ribu = Sarebu

Saudara = Baraya, Dulur

Saya = Abdi, Kuring, Urang,

Uing, Aing

Sayang = nyaah

Sayap = Jangjang

Sebagian = Sapalih, Sawareh

Sebaliknya = Sabalikna

Sebelah = Sapalih, Sabeulah

Sebelahan = Gigireun

Sebelas = Sabelas, sawelas

Sebut = Nyebat

;Menyebutkeun =

Nyebatkeun

Sedang = Nuju

Sedang sakit = udur

Sedih = tunggara

Sehat = Walagri

Sekarang = Ayeuna

Selangkangan =

Palangkakan

Selokan/Parit = Solokan

Semacam = Sarupaning

Semangat = Sumanget

Sembilan = Salapan

Sempit = Heureut

Semua = Sadaya, Kabeh

Semut = Sireum

Senang = bungah

Sepatu = Sapatu

Sepuluh = Sepuluh

Sepuluh Ribu = Sapuluh

Rebu

Serak (suara) = Peura

Seratus = Saratu

Seratus Ribu = Saratus Rebu

Seribu = Sarebu

Siang = Siang, Beurang

Siapa = Saha

Silakan = Mangga

Silau = Serab

Singlet = Kaos Sangsang

Sini = Dieu ; Sebelah Sini =

Palih Dieu

Sisa = Sesa ; Menyisakan =

Nyesakeun

Sisi = Gigir

Sobek = Soweh, Sowek

Sore = Sonten

Suami = Caroge, Salaki

Sudah = Parantos, Atos,

Enggeus

Sudah Lama tinggal di sini =

Tos lami linggih di dieu

Sudah makan belom = Tos

tuang teu acan

Sungai = Susukan

Susah = Sesah, Hese

T

Tadi = Tadi

Tahi Lalat = Karang

Takut = Sieun

Tampar = Cabok, Gampleng,

Tampiling

Tanah = Taneuh

Tanah Lapang = Tegalan

Tanda = Tanda ;

Menandakan = Nandakeun

Tangan = Panangan,

Leungeun

Tangga Bambu = Taraje

Tapian = Nyiru

Tau = Terang, Uninga,

Nyaho

Tegel = Tehel

Teguh = Panceg

Telapak Tangan = Dampal

Leungeun

Telat = Laat

Telinga = Cepil, Ceuli

Teman = Rerencangan,

Babaturan

Temu = Pendak, manggih ;

Ketemu = Kapendak,

Kapanggih

Tentang = Perkawis

Teras = Tepas

Terbaha-bahak = Nyakakak,

Ngabarakatak

Terbaik = Nyongcolang

Tergoda = Kagoda

Teringat-ingat = Kasuat-suat

Terkam = Kerekeb, Gabrug

Terkena Petir = Kabentar

Gelap

Termasuk = Kalebet, Kaasup

Tersengat Listrik = Kasetrum

Tersenyum = Imut

Tersesat = Kasasab

Tertawa = Seuri

Tiang = Tihang

Tidak = Henteu

Tidak Akan = Moal

Tidak Mau = Alim, Teu

Hoyong, Embung

Tidak Tau = Duka, Teu

Terang, Teuing

Tidur = Kulem, Bobo, Sare

(bahasa kasar)

Tiga = Tilu

Tikus = Beurit

Tinggal dimana = Linggih

dimana

Tinggalnya dimana = Linggih

Timanten

Tinggi (Tempat ) = Luhur

Tinggi (Ukuran Tubuh) =

Jangkung

Tiri = Tere

Tolong = Bantos, Tulung ;

Pertolongan = Bantosan,

Pitulung

Topi = Kerepus, Topi

Tua = Sepuh, Kolot

Tujuh = Tujuh

U

Tusuk = Tojos

Uang = Artos, Duit

Uang Logam = Receh,

Kencring

Uban = Huis, Salatu

Udel = Bujal

Ular = Oray

Ulat = Hileud

Ulekan = Mutu

Untuk (Kegunaan) = Paranti

Untuk = Pikeun, Kanggo,

Jang

Urakan/Norak =

Kampungan

Usia = Yuswa, Umur

Kamus indonesia Sunda 1B

. mendekat. nyaketan (bahasa halus).

.. berasal dari kata dasar caket=dekat.

. mendiami. nyicingan. dari kata dasar

cicing=cicing.

. mendiamkan. nyicingkeun. berasal dari

kata dasar cicing=diam.

. mengairi. nyaian. berasal dari kata dasar

cai=air.

. mengambil. nyokot (bahasa kasar)

.. berasal dari kata dasar cokot=ambil

(bahasa kasar).

-

. menjadi ereksi. nyelegeng.

.. berasal dari kata dasar celegeng=éréksi.

. menuangkan. nyicikeun. berasal dari kata

dasar cici=tuang.

. menyembuhkan. nyageurkeun. berasal

dari kata dasar cageur=sembuh.

. meraba. nyabak (bahasa kasar).

.. berasal dari kata dasar cabak=raba.

. meraba, memegang. nyepeng (bahasa

sedang dan bahasa halus).

.. berasal dari kata dasar cepeng=pegang.

-

bahasa sunda yang kata dasarnya

berawalan berawalan huruf s-,

, menjadi kata kerja aktif, huruf s-

tersebut berubah menjadi ny-.

. bertamu. nyemah. berasal dari kata

dasar semah=semah.

. menajamkan. nyeukeutan. berasal dari

kata dasar seukeut=tajam.

. menceraikan. nyerahkeun. berasal dari

kata dasar serah=cerai.

. mengenyangkan. nyebeuhkeun.

.. berasal dari kata dasar

seubeuh=kenyang.

. mengiris. nyiksik. berasal dari kata dasar

siksik=iris.

. menidurkan. nyarékeun. berasal dari

kata dasar saré=tidur.

. menulis (bahasa halus) nyerat.

.. berasal dari kata dasar serat=tulis.

-

. menyalahkan. nyalahkeun. berasal dari

kata dasar salah=salah.

. menyamakan. nyamikeun (bahasa halus).

.. berasal dari kata dasar sami=sama

. menyamakan. nyaruakeun (bahasa

kasar).

.. berasal dari kata dasar sarua=sama.

. menyediakan. nyayogikeun (bahasa

halus dan bahasa sedang).

.. berasal dari kata dasar sayogi=sedia.

. menyediakan. nyadiakeun (bahasa

kasar).

.. berasal dari kata dasar sadia=sedia.

. menyembuhkan. nyageurkeun. berasal

dari kata dasar cageur=sembuh.

-

. menyisakan. nyésakeun. berasal dari

kata dasar sésa=sisa.

. menyisir. nyisir. berasal dari kata dasar

sisir=sisir.

. menyurati. nyeratan (bahasa halus)

.. berasal dari kata dasar serat=surat

. menyurati. nyuratan (bahasa kasar)

.. berasal dari kata dasar surat=surat

. menyusahkan. nyesahkeun (bahasa halus

dan bahasa sedang).

.. berasal dari kata dasar sesah=susah.

. menyusahkan. nyusahkeun (bahasa

kasar).

.. berasal dari kata dasar susah=susah.

. menyusui. nyusuan. dari kata dasar

susu=susu.

-

bahasa sunda yang kata dasarnya

berawalan berawalan huruf t-,

, menjadi kata kerja aktif, huruf t- tersebut

berubah menjadi n-.

. berdiri. nantung. berasal dari kata dasar

tangtung=berdiri

. bertanya. nanya (bahasa kasar).

.. berasal dari kata dasar tanya=tanya.

. bertanya. naros (bahasa sedang).

.. berasal dari kata dasar taros=tanya.

. menambah. nambih (bahasa halus dan

sedang).

.. berasal dari kata dasar tambih=tambah.

. menambah. nambah (bahasa kasar).

.. berasal dari kata dasar tambah=tambah.

. menerima. nampi (bahasa halus dan

bahasa sedang).

.. berasal dari kata dasar tampi=terima.

. menerima. nampa (bahasa kasar).

.. berasal dari kata dasar tampa=terima.

. mengendap. namper. berasal dari kata

dasar tamper=endap.

-

bahkan malah, malih (bahasa halus). =

malah.

bahu taktak, taraju (bahasa halus),

pundak.

bahwa yén.

-

baik1 alus, hadé, jamak2 aralus, saraé. =

bagus

. kebaikan. kaalusan, kahadéan.

. perbaiki. ngalusan, ngahadéan.

baik1 (bahasa halus) saé. jamak2 saraé.

baik2 (kelakuan) bageur, saé manah

(bahasa halus).

. jamak2 balageur.

-

baja waja. jamak2 waraja.

bajak bajag, waluku.

baju (bahasa kasar dan bahasa sedang)

baju. jamak2 baraju.

. dibaju. dibaju. jamak2 dibaraju.

. dipakaikan bajunya, diberi baju. bajuan.

 jamak2 barajuan.

baju (bahasa halus) raksukan, anggoan,

kaway.

baju (bahasa anak-anak) acuk. jamak2

aracuk.

. dibaju. diacuk.

-

baka abadi, langgeng, baka. = kekal.

bakar {burn} duruk, beuleum. jamak2

daruruk, bareuleum.

. dibakar. diduruk, dibeuleum. jamak2

didaruruk, dibareuleum.

. kebakaran. kahuruan.

. membakar. ngaduruk, ngadurukan,

meuleum. jamak2 ngadaruruk,

ngbareuleum.

. terbakar. kaduruk. kabeuleum. jamak2

kadaruruk. kabareuleum.

. yang akan dibakar. durukkeun,

beuleumeum.

bakal bakal, badé (bahasa halus). jamak2

barakal, baradé.

-

bakal jadi pi- + -eun. lihat konfiks pi- + -

eun

. bakal jadi. pijadieun.

. bakal jadi anak. pianakeun, pibudakeun.

. bakal jadi bagus. pialuseun, pisaéeun.

. bakal jadi besar. pigedéeun,

piageungeun (bahasa halus).

. bakal jadi bosan. piboseneun.

. bakal jadi istri. pibojoeun.

. bakal jadi rumah. piimaheun.

. bakal jadi suami. pisalakieun,

picarogéeun (bahasa halus).

. bakal jadi takut. pikasieuneun.

. bakal jadi tua. pikoloteun.

-

bakau [mangrove] babakoan.

baki baki.

baki bulat dari logam (dari bahasa tamil,

talam). talem.

. Nama Désa di Kecamatan Cipongkor

Kabupatén Bandung Barat. Citalem.

bakti (bahasa halus dan sedang) baktos.

bakti (bahasa kasar) bakti.

. jamak1 babakti.

. jamak2 barakti.

bakul boboko.

bakul besar. said.

-

balai balé.

. balai-balai, balé-balé.

. balai désa. balé désa.

. balai kota. balé kota.

balairung balérong, pendopo.

balas bales, wales. 1. membalas. ngabales.

~ Saya tidak akan bisa membalas ke

kebaikan Bapak.

~ ~ Abdi moal bisa ngabales kana kasaén

Bapa.

balik1 malik, mayun (bahasa halus).

. membalik. malik.

. sebaliknya. sabalikna, sawangsulna

(bahasa halus).

. terbali. tibalik

balik2 (bahasa halus) mulih.

balik2 (bahasa kasar) balik.

. kata antar untuk balik. jung. jung balik.

balik2 (bahasa kasar sekali) mantog.

 jamak2 marantog

balik2 (bahasa penengah) mulang. jamak2

marulang.

balik2 (bahasa sedang) wangsul. jamak2

warangsul.

-

baling-baling kolécér.

balut bengker, beber.

bambu awi, haur. jamak2 arawi. = buluh=

aur.

. bambu apus [Gigantoehloa apus]. awi

apus.

. bambu betung [Dendocalamus asper].

awi bitung. = betung.

. bambu besar. awi gombong, awi andong

(bahasa Bogor).

.. Nama Désa dan Kecamatan di

Kabupatén Bogor.

-

. bambu hitam. awi wulung.

. bambu kuning, bambu gading [Bambusa

vulgaris]. haur kuning.

. bambu muda. iwung.

. bambu putih. awi temen.

. bambu tali. awi tali.

. bambu tutul, bambu pelang

[Gigantoehloa wraji]. awi tutul.

-

. bunga bambu. eumbreuk, eumreuk.

. Nama Désa dan Kecamatan di Kabupatén

Bogor. Ciawi.

. Nama Désa dan Kecamatan di

Tasikmalaya. Ciawi.

. Nama Désa di Kecamatan Palimanan

Kabupaen Cirebon. Ciawi.

. Nama Désa di Kecamatan Wanayasa

Kabupaen Purwakarta. Ciawi.

-

. Nama Désa di Kecamatan Karangnunggal

Kabupaen Tasikmalaya. Ciawi.

. Nama Désa di Kecamatan Banjarharjo,

Brebes, Jawa Tengah. Ciawi.

. Nama Kecamatan di Kuningan. Ciawi

Gebang.

. bambu/papan penutup mayat dalam

kuburan. padung.

.. Nama-nama Désa di Kecamatan Cibiru

Kota Bandung.

... Cipadung, Cipadung kidul, cipadung

kulon.

-

banci banci.

bandel bedegong. jamak2 baredegong.

bandeng [Chanoschanos] bandeng. anak

bandeng nanar.

bandotan [Ageratum conyzoides L]

babandotan.

bangau bango, belekok.

bangbung (sejenis kumbang) Bangbung.

anak bangbung kuuk.

bangga agul, reueus. jamak2 aragul,

rareueus.

-

bangkai bangké, bugang. jamak2

barangké.

bangkang bedang, bedogong.

bangkit cengkat.

bangku kecil jojodog.

banglé [Zingiber cassumunar, syn. Z.

purpureum Roxb.] panglai.

bangsa bangsa.

bangsawan ménak.

-

bangun (dari tidur) hudang, gugah (bahasa

halus). jamak2 harudang, garugah.

. dibangunkan. dihudangkeun,

digugahkeun.

. membangunkan. ngahudangkeun,

ngagugahkeun.

. menolong membangunkan.

manghudangkeun, manggugahkeun.

. terbangunkan. kahudangkeun,

kagugahkeun.

. tolong bangunkan. panghudangkeun,

panggugahkeun (bahasa halus).

-

bangun (pertengahan dari tidur) lilir.

 jamak2 lalilir.

bangun (dari duduk) cengkat. jamak2

carengkat.

bangun (bangunan) wangun, kuriak.

. membangun. ngawangun.

~ Membangun sekolah di korupsi.

Ngawangun sakola dikorupsi.

bangunan wangunan.

bangunan darurat untuk berdagang.

 jongko.

bangunan belum selesai. rangkay.

-

banjir banjir, caah. jamak2 balanjir,

caraah.

. kebanjiran. kacaahan.

bantal angel, anggel, bantal (bahasa

halus). jamak2 arangel.

bantal guling. guguling, pepedek (bahasa

halus).

banténg [Bos sondaicus] banténg. 1. anak

banténg. bangkanang.

. Nama Désa di Kecamatan Ciampéa

Kabupatén Bogor. Cibanténg.

. Nama Kecamatan di Sukaresmi

Kabupatén Cianjur. Cibanténg.

banting banting, babét, beubeut.

. membanting. ngabanting, meubeut.

. membantingkan. ngbantingkeun,

ngababétkeun, ngabeubeutkeun.

-

bantu bantu, bantos (bahasa halus).

 jamak2 barantuan, barantos.

. bantuan. bantuan

. bersaing untuk banyak. paloba-loba.

. membantu. mantuan, ngabantos,

ngabantu.

. minta dibantu. bantuan.

banyak réa, loba, seueur (bahasa halus).

 jamak2 raréa, laloba, sareueur.

~ Yang tidak banyak didatangi. Nu teu réa

didatangan.

. banyak lawan kata sedikit (bahasa halus)

seueur sabalikna sakedik.

. banyak lawan kata sedikit (bahasa kasar)

loba sabalikna saeutik.

. banyakan. reaan, lobaan, seueuran.

. banyak-banyak rarea, laloba, sareueur.

. ditambah banyaknya. diréaan, dilobaan,

diseueuran.

. membanyak. ngalobaan, ngareaan,

nyeueuran.

. membanyaki. ngalobaan, ngareaan,

nyeueuran.

. membanyakkan. ngalobakeun,

ngareakeun, nyeueurkeun.

. memperbanyak++

. kebanyakan. kalobaan, karéaan,

kaseueuran.

. perbanyakan++

. sebanyak. saloba, saseueur.

. ++ saloba-loba, sarea-rea, saseueur-seur.

. sebanyak-banyaknya. saloba-lobana,

saréa-réana, saseueur-seueurna.

. terbanyak. panglobana, pangreana,

pangseeurna.

-

banyak (bahasa kuno) jenuk.

. Nama Désa di Kecamatan Cipongkor

Kabupatén Bandung Barat. Cijenuk.

banyak bicara (anak-anak) celémbéng.

banyak makan. rewog

banyak omong. réwél. jamak2 raréwél.

-

bapak bapa, rama (bahasa halus), apa,

abah.

. berbapak. bapaan.

. jamak2 bapak. parabapa.

. giliran bapak. bapaeun.

bapak kamu tuang rama.

bapak saya pun bapak.

-

bara ruhak, bugel.

. ada baranya, diberi bara. ruhakan.

. Cibugel, Kecamatan di Kabupatén

Sumedang.

barang barang.

barangkali meureun, sugan.

. jamak1 susuganan.

barangkali (bahasa halus) manawi,

panginten.

. jamak1 mamanawian.

-

barat kulon. jamak2 karulon.

. berada di barat. kuloneun.

. Jawa Barat. Jawa Kulon.

. kebarat-baratan. kakulonan.

. lawan kata. wétan = timur.

. menghadap barat, menuju barat. ngulon.

. orang yang ada di barat. urang kulon.

-

baring kedeng, géléhé, golér. jamak2

galorér

. berbaring. ngedeng, ngagéléhé,

ngagolér.

. tidur-tiduran. kekedengan, gégéléhéan.

baris baris, aleut. jamak2 bararis, araleut.

. berbaris ngaleut.

baru1 anyar, weuteuh, énggal (bahasa

halus).

. jamak2 alanyar, wareuteuh, arénggal.

barusan bieu, kakara, karék, nembé

(bahasa halus), cikénéh.

berhubung patali.

-

basah baseuh, cipruk, jibreg. jamak2

baraseuh, caripreuk, jalibrek.

. basahi. baseuhan.

. membasahi. ngabaseuhan.

basah kuyup. rancucut, cipruk, jibreg.

basi bari. jamak2 barari.

batal batal, bedo, bolay. jamak2 baratal.

batang pohon pisang. gebog.

batas wates. jamak2 warates.

-

batu {stone} batu.

. berbatu. aya batuna.

. beri batu. batuan.

. membatu. ngabatu, jadi batu.

. Nama Kecamatan di Kabupaten Garut.

Kecamatan Cibatu.

. Nama Désa di Kecamatan Cibatu Selatan

Kabupatén Garut.

.. Desa Cibatu.

. Nama Désa di Kecamatan Cikarang

Selatan Kabupatén Bekasi.

.. Desa Cibatu.

. Nama Kecamatan di Kabupaten

Purwakarta.

.. Kecamatan Cibatu.

-

batu kapur apu.

batu karang. karang. lihat tahi lalat,

andeng-andeng.

batuk {cough} (bahasa halus) gohgoy.

 jamak2 garohgoy.

batuk {cough} (bahasa kasar dan bahasa

sedang) batuk. jamak2 baratuk.

batuk terus. kéhkéh, ngéhkéh.

bau1 bau. jamak2 barau.

bau2 angseu, ambeu.

bau air kencing. hangseur, pesing.

-

bau amis. hanyir.

bau bangkai busuk. biuk.

. Nama desa di kecamatan Ciranjang

Kabupaten Cianjur.

.. Desa Cibiuk.

. Nama Kecamatan di Kabupaten Garut.

Kecamatan Cibiuk.

bau darah. hangru.

bau pakéan kotor. hapeuk

bau terbakar. hangit.

-

bawa (bahasa halus) (kata kerja) candak,

 jayak (jarang dipakai).

. bahasa inggris, bring.

. dibawakan dicandakkeun.

. jamak2 candak. carandak.

. membawa. nyandak. jamak2 nyarandak

. membawakan. nyandakkeun.

-

. menolong membawakan

mangnyandakkeun.

. pembawa, bawanya. candakna

. rupa-rupa yang dibawa. cacandakan.

kata benda. jamak2.

. silahkan bawa. candakan.

. terbawa. kacandak.

. tolong bawakan. pangcandakkeun.

. yang akan dibawa. candakeun.

-

bawa (bahasa kasar) bawa, cokot, ma'an.

. bawa kemana-mana. babawa.

. bawakan. bawakeun. barawakeun

. bawanya. bawana. barawana.

. dibawa. dibawa. jamak2 dibarawa.

. dibawa kemana-mana. dibabawa.

. dibawakan. dibawakeun. jamak2

dibarawakeun

. jamak2 bawa. barawa.

-

. membawa mawa. jamak2 marawa,

mawaan, ma'an (jarang dipakai)

. membawa-bawa. mamawa.

. membawakan. mawakeun.

. membawanya. mawana.

. menolong membawakan.

mangmawakeun. jamak2

mangmarawakeun.

. pembawa. pamawa, anu mawa, nu

mawa.

. rupa-rupa yang dibawa. babawaan,

barangbawa. .

. rupa-rupa yang akan dibawa.

babawaeun. kata benda. .

-

. silahkan bawa. bawaan, ba'an (jarang

dipakai), Pék barawa.

. terbawa. kabawa.

. terbawa-bawa kababawa.

. terbawa kemana-mana. kabawa-bawa.

. tolong bawakan. pangmawakeun.

. yang akan dibawa. bawaeun. .

. yang membawanya. pamawana.

-

bawa (bahasa kasar sekali) gubug, banjut.

bawa (bahasa sedang) bantun.

bawa senjata. sorén.

bawah handap. jamak2 harandap.

. ada di bawah. sahandapeun.

. bawah lawan kata atas. handap sabalikna

luhur.

. di bawah. di handap. jamak2 di

harandap.

. paling bawah. panghandapna.

-

bawal [stromatcoides cinereus] bawal

bawang bawang. jamak2 barawang.

. bunga bawang. ulated.

. satuan bawang (satu buah). sasihung.

bawang benggala [Allium fistulosum]

bawang banggala.

~ bawang besar berasal dari Cina atau

India.

~ ~ bawang gede asal ti Cina atawa India.

bawang mérah bawang beureum.

bawang putih bawang bodas.

bawang daun bawang daun.

bayang impleng.

. membayangkan. ngimpleng.

bayang-bayang kalangkang.

bayangan kalangkang, sawangan.

-

bayar {pay} bayar. jamak2 balayar.

. akan bayar. pimayareun.

. bayar hutang kemana-mana jamak2.

babayar.

. bayar terus. mayaran. jamak2 malayaran.

. bayaran. bayaran

. bayarkan. bayarkeun.

. bayarnya. bayarna.

-

. dibayar. dibayar.

~ apa yang dibeli harus dibayar. naon nu

dibeuli kudu dibayar.

. dibayarkan. dibayarkeun.

. iuran, gaji. bayaran.

. jamak2 bayar. balayar.

. kebayar. kabayar.

. membayar. mayar, ngabayar. jamak2

malayar, ngabalayar.

. membayari. mayaran.

-

. membayarkan mayarkeun.

. menolong membayarkan.

mangmayarkeun.

. pembayar. tukang mayar.

. pembayaran++

. silahkan bayar. Pék bayar.

. untuk dibayar. bayareun.

. terbayar kabayar.

. tolong bayarkan. pangmayarkeun.

. yang akan dibayar. bayareun.

. ++pamayar.

-

bayar hutang. taur.

. membayar hutang. naur.

bayam [amarantus] bayem.

bayi orok.

. mempunyai bayi. orokan.

. bayi mainan. orok-orokan.

-

beberapa sababaraha. lihat berapa,

seberapa.

. beberapa kali. sababaraha kali.

. beberapa tahun ke belakang. sababaraha

taun ka tukang.

bedah belék. membedah. ngabelék.

bedak bedak, wedak, pupur (bahasa halus

dan bahasa sedang). jamak2 waredak.

. membedaki. ngawedakan.

-

beduk bedug.

. Nama Désa di Kecamatan Ciawi

Kabupatén Bogor. Cibedug

. Nama Désa di Kecamatan Rongga

Kabupatén Bandung Barat. Cibedug

. nama Sungai di Kota Bandung. Cibedug.

beduk kecil. dogdog.

begini kieu.

-

begitu kitu, baruk. jamak2 karitu.

. jangan begitu. ulah kitu.

. Nama Désa di Kecamatan Pacét

Kabupatén Bandung. Cikitu

bejat bejad.

bekal bekel. (aktif) mekel.

. membekali. méré bekel, mekelan.

. membekalkan. mekelkeun.

. berbekal. mekel

-

bekam bekem.

bekas urut, tilas (bahasa halus dan bahasa

sedang). lihat pijat.

. jamak2 arurut, tarilas.

bekas luka pada kepala. pitak.

bekas tangkai kelapa yang kering. langari

. Nama Désa di Kecamatan Gununghalu

Kabupatén Bandung Barat. Cilangari.

beku gibleg, kimpel.

. membeku ngagibleg.

-

belacan tarasi.

belacan campuran. délan

belaga légég

-

belah beulah. jamak2 bareulah.

. belahan. beulahan. jamak2 beubeulahan.

. belahannya. beulahanna. jamak2

beubeulahanna.

. dibelah. dibeulah. jamak2 dibareulah.

. membelah. ngabeulah. jamak2

ngabareulah

. sebelah. sabeulah.

. terbelah. kabeulah.

-

belai usap. jamak2 arusap.

. belaian. usapan.

. dibelai. diusapan. jamak2 diarusapan.

. membelai ngusapan. jamak2

ngarusapan.

belajar diajar, diwarah, diwurukan.

 jamak2 dialajar. lihat ajar.

belajar (tentang Al Qur'an) aji, aos (bahasa

halus).

-

belakang (bahasa kasar) tukang. jamak2

tarukang.

. membelakangi. nukangan. jamak2

narukangan

. dibelakang. ditukang. jamak2 ditarukang

belakang (bahasa halus dan bahasa

sedang) pengker, pungkur.

. jamak2 palengker.

. membelakangi. mengkeran.

. dibelakang. dipengker, dipungkur.

-

belalai tulalé.

belalak polotot.

. membelalak. molotot. jamak2 marolotot.

belalang simeut. jamak2 sarimeut.

belalang sembah. congcorang.

-

Belanda {Netherland} Walanda.

belang coréléng, welang.

. ular belang. oray welang.

belas welas.

. duabelas duawelas.

belati balati

belatung bilatung, anak kucing.

belepotan lamokot.

belerang walirang.

-

beli {buy} (bahasa halus) galeuh. jamak2

garaleuh.

. bagian tengah pohon yang paling keras.

galeuh (homonim)

. belinya. galeuhna. jamak2 garaleuhna.

. dibeli. digaleuh. jamak2 digaraleuh.

. dibelikan. digaleuhkeun. jamak2

digaraleuhkeun.

-

. jamak2 beli. garaleuh.

. membeli ngagaleuh. jamak2 ngagaraleuh

. membelinya. ngagaleuhna. jamak2

ngagaraleuhna

. membelikan ngagaleuhkeun. jamak2

ngagaraleuhkeun.

-

. menolong membelikan.

manggaleuhkeun.

. pembeli. anu ngagaleuh, nu ngagaleuh.

. rupa-rupa yang dibeli. gagaleuhan,

babalén. jamak2.

. silahkan beli. galeuhan, Pék garaleuh.

. terbeli kagaleuh.

. tolong belikan. panggaleuhkeun.

. yang akan dibeli. galeuheun.

-

beli (bahasa kasar) beuli.

. belinya. beulina.

. dibeli. dibeuli. jamak2 dibelian.

~ Mobilnya sudah dibeli. Mobilna geus

dibeuli.

~ Barang dagangannya dibeli oléh warga.

~ ~ Barang daganganna dibeulian ku

warga.

. dibelikan. dibeulikeun.

. jamak2 beli. bareuli.

-

. lawan kata. jual.

. membeli meuli.

. membeli jamak2. mareuli.

~ orang-orang yang kaya beli mobil.

~ ~ Jelema nu baleunghar mareuli mobil.

. membelikan meulikeun.

. menolong membelikan. mangmeulikeun.

. menyenangkan. meuli-meuli.

-

. pembeli anu meuli, nu meuli.

. pembelian pameulian.

. pura-pura beli. meumeulian.

. rupa-rupa yang dibeli. beubeulian,

barangbeuli, babalén.

-

. rupa-rupa yang akan dibeuli.

beubeulieun. kata benda jamak 1c.

. silahkan beli. beulian, Pék mareuli.

. terbeli kabeuli.

~ Tidak terbeli. teu kabeuli.

. tolong belikan. pangmeulikeun.

. yang akan dibeli. beulieun. kata benda.

-

beli (bahasa sedang) pésér. kata kerja

. belinya. mésérna.

. dibeli. dipésér.

. dibelikan dipésérkeun.

. jamak2 beli. palésér.

. membeli mésér. jamak2 malésér.

. membelikan mésérkeun.

-

. menolong membelikan.

mangmésérkeun.

. pembeli. anu mésér, nu mésér.

. pembelian paméséran.

. silahkan beli. péséran, pék malésér.

. terbeli kapésér.

. tolong belikan. pangmésérkeun.

. yang akan dibeli. péséreun.

-

beli sesuatu kemahalan dan atau jelek.

kabalejo.

beliau anjeun.

belibis waliwis.

belikat walikat.

belimbing wuluh [avewrrhoa bilimbi l.]

balimbing, calincing.

belinjo [Gnetum gnemon] tangkil.

=melinjo.

-

belit beulit, lilit.

. membelit. meulit, ngalilit.

. membelitkan. meulitkeun, ngalilitkeun.

. terbelit. kabeulit.

-

belum (bahasa kasar) acan, tacan, encan,

can (singkatannya).

.. Saya belum tahu. Kuring can nyaho.

. jamak2 aracan.

.. Anak-anak juga belum tahu. Barudak ge

aracan nyaho.

sebelumnya. saacanna.

-

belum (bahasa halus dan sedang) teu

acan. jamak2 teu aracan.

. Saya belum tahu. Abdi teu acan terang.

. sebelumnya. sateuacanna.

.. Terimakasih sebelumnya. Nuhun

sateuacanna.

-

belum menikah. léngoh.

belum tentu biheung.

beluntas baruntas, baluntas. Bahasa latin,

pluchea indica (l.) less.

belut [monopterus albus] belut.

belut besar. lubang.

-

benak otak, uteuk. = otak.

benalu mangandeuh.

benam keueum. 1. membenam. ngeueum.

benang {sewing thread} bola, benang,

kantéh.

. benang kapas. benang kapas.

. benang mas. benang emas.

. benang sutra. benang sutra.

. bola dalam bahasa indonesia = benda

bulat.

. istilah bola dalam basa sunda karena

kebiasaan dahulu,

, benang di gulung bulat seperti bola.

-

benar (bahasa halus) leres. jamak2 laleres.

=betul.

benar (bahasa kasar) bener. jamak2

balener.

. benarkan. benerkeun.

. hal-hal yang jadi benar. bebeneran.

. kebenaran. kabeneran.

. membenarkan. menerkeun.

. sebenarnya. sabenerna.

. usaha untuk jadi benar. bebener.

benar balég, eucreug. jamak2. baraleg,

aleucreug.

. Kerja harus benar. Digawé kudu balég.

-

benci cua, ijid, ngéwa, ceuceub (bahasa

halus). = tidak suka. jamak2 arijid.

. mengakibatkan jadi benci. pikacuaeun.

. mengakibatkan jadi benci. pikaijideun.

benda banda.

. harta benda. harta banda.

bendéra bandéra.

bendok bendo, udeng (bahasa halus).

bendungan waduk (berasal dari bahasa

Jawa).

. bendungan yang ada di Jawa Barat

(tempat wisata). Waduk nu aya di Jawa

kulon (tempat wisata).

.. 1. Waduk Cirata di kabupatén Bandung

Kulon.

.. 2. Waduk Darma di kabupatén

Kuningan.

.. 3. Waduk Jatiluhur di kabupatén

Purwakarta.

.. 4. Waduk Saguling di kabupatén

Bandung.

-

benggala banggala.

. bawang benggala [Allium fistulosum]

bawang banggala.

. kambing benggala. embé banggala.

. Nama Désa di Kecamatan Campaka

Mulya Kabupaten Cianjur. Désa

Cibanggala.

bengkak bareuh, pelendung. jamak2

barareuh.

. membengkak. melendung.

bengkak bibir mata karena lama

menangis. cindul.

bengkak muka. bengep.

bengkuang [pandanus antrocarpus]

bangkuang. jamak2 barangkuang.

bengong olohok. jamak2 arolohok.

. bunga durian. olohok.

-

benih bibit, binih.

bening (berasal dari bahasa Indonesia)

bening.

. Nama Désa di Kecamatan Pamijahan

Kabupatén Bogor. Cibening.

. Nama Désa di Kecamatan Setu

Kabupatén Bogor. Cibening.

-

bening hérang, wening. jamak2 harérang.

. Membeningkan (kata kerja)

ngaherangkeun.

. Nama Désa di Kecamatan Banjasari

Kabupatén Ciamis. Cihérang.

. Nama Désa di Kecamatan Ciwidey

Kabupatén Bandung.Sukawening

. Nama Désa di kecamatan Darmaga

Kabupatén Bogor. Cihérang.

. Nama Désa di Kecamatan Karangtengah

Kabupatén Cianjur. Cihérang.

. Nama Désa di Kecamatan Nagreg

Kabupatén Bandung. Cihérang.

. Nama Désa di Kecamatan Pacet

Kabupatén Cianjur. Cihérang

-

bentak bentak, sentak, porongos, haok

. membentak. nyentak, morongos.

bentuk wangun.

-

bentur dagor. jamak2 dalagor

. dibentur. didagor. aktif didagoran.

 jamak2 didalagoran.

. dibenturkan. didagorkeun. jamak2

didalagorkeun.

. kebentur. tidagor. jamak2 tidadalagor

(kebentur beberapakali)

. membentur. ngadagor. aktif ngadagoran.

. membentur-benturkan. ngadagor-

dagorkeun, ngadalagorkeun.

. membenturkan. ngadagorkeun.

. terbentur. kadagor.

benua banua

-

ber1 -an1. Akhiran yang menunjukkan

kata bilangan yang artinya kumpulan.

.. berdua. duaan, dua urang.

.. bertiga. tiluan, tilu urang.

-

ber2-. -an. akhiran membentuk kata

benda yang berarti punya atau

mengandung benda tersebut.

. berair. caian. jamak2 caraian.

. berbuah. buahan. Jamak2 baruahan.

. berdarah. getihan. jamak2 garetihan.

. berekor. buntutan. jamak2 baruntutan

. bersayap. jangjangan. jamak2

 jarangjangan.

-

ber3-. Awalan membentuk kata kerja

menjadi kata kerja aktif,

, yang artinya dalam keadaan tersebut.

. bercampur. pagalo.

. berganti. paganti, pagentos (bahasa

halus).

. berpisah. papisah.

-

berabe barabe.

berada di. -eun.

.. berada di kanan. katuhueun.

.. berada di kiri. kéncaeun.

.. berada di Barat. kuloneun.

.. berada di timur. wétaneun.

.. berada di Utara. Kaléreun.

.. berada di Selatan. kiduleun.

-

berair caian. jamak2 caraian.

berak ising, ngising, modol, miceun,

kabeuratan (bahasa halus)

berakibat matak.

berambut buluan, buukan. jamak2

baruluan, baruukan.

beranda tepas.

berang-berang séro.

-

berani wani, wantun (bahasa halus dan

sedang), wantér, ludeung, teuneung,

sonagar.

. jamak2 berani. warani, laludeung,

warantun, tareuneung.

. keberanian. kawani, kawantun.

. memberanikan diri. ngawani-wani

manéh.

. pemberani. wanian, wantunan.

-

berani mengemukakan kesalahan didepan

orangnya yang membuat kesalahan.

poksang.

berangkat (bahasa kasar) indit. jamak2

arindit.

berangkat (bahasa sedang) mios. jamak2

marios.

berangkat (bahasa lemes) angkat. jamak2

arangkat

berapa ? sabaraha ? lihat seberapa,

beberapa.

~ Kamu kelas berapa ? Manéh kelas

sabaraha ?

-

beras béas.

. beras kencur. béas cikur.

beras-beras (pohon) [Antidesma bunius]

huni.

. Nama Désa di Kecamatan Cimaung

Kabupatén Bandung. Pasir Huni. lihat

gunung.

beras campur mérah dengan putih. béas

borontok

beras kecil-kecil (sisa pengggilingan)

beunyeur.

berat beurat, abot (bahasa halus). jamak2

bareurat, arabot.

. lawan kata hampang.

berat (kecil tapi padat) ampeg. jamak2

arampeg.

. lawan kata ngoléang.

-

berbicara ngomong, nyarita, nyarios.

. bicara. omong, carita, carios.

berbinar cureuleuk.

berbuah buahan. jamak2 baruahan

bercermin ngeunteung.

. cermin eunteung.

-

berdarah getihan.

berdasarkan dumasar.

berdiri tangtung, adeg, ngadeg (bahasa

halus). aktif nangtung, ngadeg.

. kata antar untuk nangtung. jung

nangtung.

. diberdirikan. ditangtungkeun,

diadegkeun.

. mendirikan. nantungkeun, ngadegkeun.

. Nama Désa Di Kacamatan Cigombong

Kabupatén Bogor. Desa Ciadeg

berdiri (Bahasa anak-anak) tatih.

berdiri (kaki terbuka lebar) jegang,

ngajegang.

berdiri terus. janteng, ngajanteng.

-

berékor buntutan.

berenang ngojay. jamak2 ngarojay.

. renang. ojay.

bergantian piligenti, piligentos (bahasa

halus).

bergidig puringkak, puriding.

. aktif muringkak, muriding.

bergoyang ngagéol, ngagitek. jamak2

ngagareol.

berhadapan pahareup-hareup.

-

berhenti eureun, lirén (bahasa halus).

 jamak2 areureun.

. menghentikan ngereunkeun,

ngalirénkeun.

. kata antar. reg. reg eureun.

berhenti (tentang hujan). raat, liren

(bahasa halus dan sedang).

berhenti sebentar randeg,

ngarandeg.ngeureunkeun.

berhenti hujan raat.

-

beri (bahasa halus) paparin, lélér.

. memberi. maparin.

beri (bahasa kasar) béré. jamak2 baréré.

. memberi méré.

~ Memberi uang untuk ongkos.

~ ~ Méré duit keur ongkos.

. pemberian. paméré.

. suka memberi béréhan.

. orang untuk diberi. béréeun.

. silahkan beri. béréan.

beri (bahasa sedang) pasihan. jamak2

parasihan.

. memberi. masihan.

. memberikan. masihkeun.

~ Kita bisa memberikan do'a.

~ ~ Urang tiasa masihkeun du'a.

-

beri contoh buruk. piruca.

. memberi contoh buruk. mirucaan.

beri ke pemilik atau yang berhak atau

karena di minta (bahasa kasar) bikeun.

beri ke pemilik atau yang berhak atau

karena di minta (bahasa halus)

wangsulkeun, paparinkeun.

. jamak2 barikeun.

. memberi. mikeun.

. lawan kata. tampa, tarima.

-

beri kepada kekasih. pahugi.

. memberi kepada kekasih. mahugi.

beri tambahan karena rugi. tombok.

. memberi tambahan karena rugi.

nombok.

beri tahu (bahasa kasar) bebeja. pupulih.

beri tahu (bahasa sedang dan bahasa

halus) unjukan, wawartos.

beri-beri biri-biri.

-

berikan sanggakeun.

beringin [Ficus benyamina] caringin.

. beringin daun lebat sampai bawah.

caringin kurung.

. beringin mati karena sudah tua. caringin

rumbak. lihat pohon besar yang mati

karena sudah tua.

. beringin tumbang. caringin sungsang.

. Nama Désa dan Kecamatan di Kabupatén

Bogor. Caringin.

. nama Kecamatan di Garut, sukabumi.

caringin

-

berisi (tentang biji tanaman) beuneur.

berisik gandéng, baribin (bahasa halus).

 jamak2 garandeng, rareang.

. gandeng dalam bahasa indonesia

=berdekatan, berdampingan.

berita beja, warta, wartos (bahasa halus),

warti (bahasa halus).

berjalan bersama ngaleut.

berjanggut janggotan. jamak2

 jaranggotan.

-

berkaitan patali.

berkarat taihiangan. jamak2 tarahiangan.

berkelahi gelut. jamak2 garelut.

berkembang beukah, mekar. jamak2

bareukah.

. Nama Désa di Kecamatan Cileunyi

Kabupatén Bandung. Cimekar.

-

berkenaan ngeunaan.

berkilau mencrang. jamak2 malencrang.

berkumis kumisan. jamak2 karumisan.

berkumpul sekeluarga. riung mungpulung.

berlangsung lumangsung.

berlutut deku.

berpakaian bagus. ginding.

-

bersalaman sasalaman.

bersama bareng, reujeung, sareng (bahasa

halus).

bersamaan babarengan, barung.

bersama-sama rampak.

bersayap jajangan. jamak2 jarangjangan.

bersetubuh jima, sapatemon, saresmi.

bersih bersih, beresih. jamak2. bararesih.

. membersihkan, mengkhitan.

ngaberesihan.

bersin beresin.

bersua papanggih, papendak, patepang,

patepung, amprok.

. temu. panggih, pendak, tepang, tepung.

-

bertelur ngendog. jamak2 ngarendog.

bertemu papanggih, papendak, patepang,

patepung, amprok.

. temu. panggih, pendak, tepang, tepung.

bertugas mancen. berasal dari kata dasar

pancen = tugas.

beruang1 biruang.

beruang2 boga duit,

beruang madu. ontohod.

berudu buruy.

. Nama Désa di Kecamatan Padalarang

Kabupatén Bandung Barat. Ciburuy.

. Nama Désa di Kecamatan Cigombong

Kabupatén Bogor.

berunding badami, barempug. jamak2

baradami.

berupa mangrupa.

berwujud bungkeuleukan.

-

besar (bahasa halus dan bahasa sedang)

ageung. jamak arageung

. bakal jadi besar.piageungeun.

. besar-besar.arageung, ageung-ageung.

. besarkan.ageungkeun.

. dibesar-besarkan.diageung-ageungkeun.

. dibesarkan.diageungkeun.

-

. kebesaran.kaageungan.

. membesar. ngaageungan.

. menolong membesarkan.

mangageungkeun.

. paling besar, terbesar. pangageungna.

. sebesar. saageung.

. sebesar-besarnya. saageung-ageungna.

. tolong besarkan. pangageungkeun.

besar gedé, agung. jamak2 garede.

~ Besar mana rumah kamu dengan rumah

saya.

~ ~ Gedé mana imah manéh jeung imah

kuring.

. babasan : gedé hulu=besar kepala.

artinya : Sombong, angkuh.

. bakal jadi besar. pigedéeun.

. besar-besar. garedé, gedé-gedé.

. besarkan. gedékeun.

. dibesar-besarkan. digedé-gedékeun.

. dibesarkan. digedékeun.

-

. kebesaran. Kagedéan.

. membesar. ngagedéan.

. menolong membesarkan.

manggedékeun.

. paling besar, terbesar. panggedena.

. pembesar. pangagung, gegedén.

. sebesar. sagedé.

. sebesar-besarnya. sagedé-gedéna.

. tolong besarkan. panggedékeun.

-

besar (dan bagus, untuk bangunan)

agréng.

besar (dan jelék) badag. jamak2 baradag.

besar (matanya) bolotot.

. bunga cabai. bolotot.

besar péndék. buntet

besar tenaga. rosa.

besét besét. 1. membeset. ngabesét

besi {iron} beusi, wesi (dari bahasa jawa).

-

betah betah. = kerasan.

beterbangan rabeng.

betina (untuk binatang) bikang. jamak2

barikang. lawan kata jalu, jago

betis bitis, wentis (bahasa halus).

beton beton. lihat biji nangka.

-

betul bener, balég, eucreug, leres (bahasa

halus). jamak2. balener, baraleg,

aleucreug, laleres. =bener

~ Kerja harus benar.

~ ~ Digawé kudu balég.

. kebetulan. kabeneran.

. membetulkan. ngabenerkeun.

. sebetulnya. sabenerna.

-

betung (bambu besar)[Dendrocalamus

asper] bitung.

. Nama Désa di Kecamatan Pamijahan

Kabupatén Bogor.

.. Cibitung Kulon dan Cibitung Wetan.

. Nama Désa di Kecamatan Rongga

Kabupatén Bandung. Cibitung.

. Nama Désa Di Kecamatan Tenjolaya

Kabupaten Bogor.

.. Cibitung Tengah.

. Nama Kecamatan di Kabupatén Bekasi

dan Sukabumi. Cibitung.

-

bébas bébas. jamak2 barebas.

bébék meri.

bébék manila éntog.

béca béca.

. aktif. ngabeca. jamak2 ngabaréca.

bécék cebrék.

bécék dan berlumbur. belok, jeblog.

-

béda (bahasa halus dan sedang) bénten.

 jamak2 barénten.

. dibédakan. dibéntenkeun.

. membédakan. ngabéntenkeun.

. membédabedakan. ngabénten-

béntenkeun.

béda (bahasa kasar) béda, kacék. jamak2

baréda.

~ Sapi dengan kerbau béda. Sapi jeung

munding béda.

. berbeda-beda. teu sarua.

. dibédakan. dibédakan.

. lawan kata. sarua.

. jamak2. bareda.

. membédakan. ngabédakeun. jamak2

ngabarédakeun.

. menbéda-bédakan. ngabéda-bédakeun,

pilih kasih.

béda (karena waktu) géséh.

~ Potrét masa anak-anak béda dengan

sudah tua.

~ ~ Potrét keur budak géséh jeung geus

kolot.

. lawan kata. angger.

-

bél bél, lonceng.

béla bela. 1. membela. ngabela.

bélok péngkol, tikung.

. bélokan. péngkolan, tikungan.

. bélokkan. péngkolkeun.

. membélok. méngkol, nikung.

. membélokkan. méngkolkeun.

. tolong bélokkan. pangméngkolkeun.

-

béngkok béngkok, bingkeng, bengkung.

. jamak2 baréngkok, baringkeng.

.. Nama Désa Di Kecamatan Bojongpicung

Kabupaten Cianjur.

... Désa Cibaréngkok.

béngkok dan kaku (tentang tangan)

kengkong.

bénjol jendol.

béngsin béngsin.

bénténg (tembok) banon (berasal dari

sangsakerta)

. Nama Désa di Kecamatan Sukaraja

Kabupaten Bogor. Désa Cibanon.

béntrok cékcok, pasalia.

-

béo [Graculla religiosa] béo.

. membéo. ngabéo.

bérak ising, kabeuratan (bahasa halus),

podol (bahasa kasar sekali), miceun

(bahasa sedang).

. aktif ngising, modol. jamak2 marodol,

mariceun

bérak (bahasa anak-anak) éé, é-é, ééh.

bérak éncér. méncrét.

-

bésan besan, warang (bahasa halus).

bésék bésék, pipiti.

bésok isuk, isukan, énjing (bahasa halus).

lihat pagi

. bésoknya. isukna.

~ Waktu bésoknya mau di operasi.

~ ~ Basa isukna rek di operasi.

. pagi-pagi. isuk-isuk.

bétét ékék.

-

biar kajeun, antep, inkeun, keun, sawios

(bahasa halus). jamak2 arantep.

. membiarkan. ngantepkeun.

. dibiarkan. dianteupkeun.

biar (bahasa halus) sawios, wios.

-

biasa biasa.

. membiasakan. ngabiasakeun.

. membiasakan diri. ngabiasakan manéh.

. kebiasaan. kabiasaan, adat.

. dibiasakan. dibiasakeun.

. biasanya. biasana.

-

biasa disuruh. purah.

. biasa disuruh mencuci pakaian. purah

nyeuseuh.

biawak bayawak.

biaya biaya, ongkos, waragad.

. biayanya. biayana.

~ Biayanya mémang agak mahal. Biayana

mémang rada mahal.

-

bibir biwir, lambey (hahasa Halus), lambé

(bahasa halus).

. babasan : ipis biwir=tipis bibir. artinya :

gampang menangis.

bibir anyaman dari bambu sepanjang

sisinya. wengku

bibir bengkak. jeding.

bibit (tanaman) bibit, binih, petétan.

bibit kelapa kitri.

-

bicara (bahasa halus) saur .

bicara (bahasa halus pisan) lahir.

bicara (bahasa kasar) omong.

. berbicara ngomong.

. kata antar untuk ngomong. pok. Pok

ngomong.

-

bicara (bahasa kasar pisan) bacot, bangus.

bicara (bahasa sedang) sanggem.

bicara (tak jelas karena sakit) réro.

bicara (tak jelas, tua, tak bergigi)

tawéhwoh.

bicara (tak berarti) balelol.

bicara (tak keruan) aco, benclang-

benclung. 1. berbicara tak keruan. ngaco.

-

bidadari widadari.

bidan paraji, indung beurang.

bidang widang. Pada segala rupa bidang.

Dina sagala rupa widang.

bidik kécéng.

-

bijaksana wijaksana.

biji siki. 1. berbiji. sikian.

biji mangga pelok.

biji nangka beton.

biji yang berisi dan besar-besar beneur.

sebalikna hapa.

-

bikin jieun, damel (bahasa halus). = buat.

. bikinan. jieunan. damelan.

. dibikin. dijieun, didamel.

. membikin. nyieun, ngadamel.

bila lamun, mun (singkatan dari lamun).

bilangan wilangan.

bilangan yang tak tentu banyaknya.

watara, watawis (bahasa halus).

-

bimbang bingbang.

bimbing bingbing.

binahong [Anredera corditalia] binahong.

binasa binasa.

binatang sato. jamak2 sarato.

binatang peliharaan. ingon. lihat pelihara.

. jamak2 (untuk sendiri) ingon-ingon.

. jamak2 (untuk orang banyak) ngaringon.

-

bingbin (Pinanga javana) bingbin.

. Nama Désa dan Kecamatan di Kabupatén

Kuningan. Cibingbin.

. Nama Désa di Kecamatan Bojong

Kabupatén Purwakarta.

bingkisan berkat.

-

bingung bingung, éwed (bahasa halus),

kéder, liwung.

. Nama sungai di Bogor, Depok, Jakarta.

Ciliwung.

bini (bahasa kasar) pamajikan.

bini (bahasa halus) istri, bojo, garwa,

geureuha, rai atau rayi.

-

binong [Tetrameles kNudiflora] binong.

. Nama Désa dan Kecamatan di Kabupatén

Bogor . Cibinong.

. Nama Désa di kecamatan Gunung Sindur

Kabupatén Bogor. Cibinong.

. Nama Kecamatan di Kabupatén Cianjur.

Cibinong.

bintang {star} béntang.

. Nama Désa di Kecamatan Cisééng

Kabupatén Bogor. Cibéntang.

-

biola biola, piul.

biri-biri domba.

biru {blue} biru, bulao, paul. jamak2

bariru.

. Nama Désa dan di Kecamatan Cileunyi di

Kabupatén Bandung.

.. Cibiru hilir dan Cibiru Wétan.

. Nama Désa di Kecamatan Majalaya

Kabupatén Bandung. Biru.

. Nama Désa di Kecamatan Biru kota

bandung. Pasir Biru.

. Nama Kecamatan di Kota Bandung.

Cibiru.

. nama Désa di Kecamatan Cibiru kota

bandung. Pasir Biru. lihat biru.

-

bis beus. = bus.

bisa1 (bahasa halus) tiasa. jamak2 tariasa.

bisa1 (bahasa kasar) bisa. jamak2 barisa.

bisa1 (bahasa kasar sekali) begug, becus,

belul.

bisa1 (bahasa sedang) iasa, yasa.

bisa2 (ular) peurah.

. bisa ular. peurah oray.

bisa jadi. boa

-

bisik haréwos. jamak2 hararéwos.

. berbisik. ngaharéwos. jamak2

ngahararéwos.

. membisiki. ngaharéwosan. jamak2

ngahararéwossan.

bising gandéng.

bisu pireu, pégo. jamak2 parireu.

bisul bisul, gambuh (bahasa halus).

bisul kecil. cénang

blangkon bendo.

-

bopéng garok.

bocor bocor. jamak2 balocor.

bocor kecil miis.

bodoh {stupid} belet, biko, bodo (bahasa

halus).

bodoh boloho (bahasa sunda daerah

kuningan/rancah).

bohong bohong, wadul, rahul,

rahong(singkatan dari rahul gede bohong).

. jamak2 barohong, waradul, rarahul. =

bual.

. membohong. ngabohong, ngawadul.

 jamak2 ngabarohong, ngawaradul.

bokor (mangkuk berkaki terbuat dari

kuningan). bokor.

. Nama Désa di Kecamatan Cibeber

kabupaten Cianjur. Désa Cibokor.

bola bal.

. sepak bola. maén bal.

. bola dalam bahasa sunda= benang.

-

boléh kaci, kenging (bahasa halus).

. tidak boléh meniru. teu kaci niron.

. kain kaci, terbuat dari kapas halus. kaci,

lawon kaci.

boléh (bahasa halus) kenging.

-

boléh (bahasa kasar) beunang, meunang.

lihat dapat.

. Badak di Ujungkulon hanya boléh di lihat

saja.

~ Badak di Ujungkulon ngan beunang di

lalajoan wungkul.

. Tidak boléh disisakan. Teu meunang

disesakeun.

bolong kohok, totos. jamak2 karohok,

tarotos.

bolos mangkir.

-

boncéng boncéng.

. membonceng. ngaboncéng.

bondol [Munia maja] bondol.

bonéka bonéka, orok-orokan atau

oorokan.

. boneka yang terbuat dari kayu. golék.

. wayang yang terbuat dari kayu. wayang

golék.

. kesenian wayang khas sunda. wayang

golek.

bongkar bongkar.

. membongkar ngabongkar.

bongkar bangunan. ruag, kakat.

. membongkar bangunan atau rumah.

ngaruag.

bonus péling.

bordil bordél.

-

boros hambur, awuntah, olok.

borong bajong.

bosan bosen. jamak2 barosen.

. mudah bosan. bosenan.

bra kutang, béha.

brotowali (tanaman) andawali. Bahasa

latin, tinospora crispa (l.) miers hook

& them)

-

buah buah, mangga.

. bakal jadi buah. pibuaheun.

. berbuah. buahan.

. buah-buahan. bubuahan.

. buah tiruan. buah-buahan.

-

. ginjal. kabubuahan.

. jamak2 buah. baruah.

. rupa-rupa buah. bubuahan.

. berbuah banyak. leubeut.

. kekasih. buah haté, buah ati.

-

buah-buahan. bubuahan.

. lihat anggur, apel, delima, duku, durian,

gandaria,

. lihat kurma, mangga, manggis, ménténg,

pepaya, pisang.

. lihat rambutan, nanas, nangka, salak,

sawo, semangka, sirsak.

buah enau belum dikupas caruluk.

buah enau sudah dikupas cangkaléng.

buah pinang tua jebug.

-

bual rahul, rahong. = bohong.

buang piceun. jamak2 pariceun.

. dibuang. dipiceun. Jamak2 dipariceun.

. membuang. miceun. jamak2 mariceun.

. terbuang. kapiceun. kapariceun.

buang muka. paléngos, lieus.

. membuang muka. maléngos, ngalieus.

buang ingus sringsring.

membuang ingus nyingsring. jamak2

nyalingsring.

-

buas galak.

. binatang buas. sato galak.

buat jieun, damel (bahasa halus). = bikin.

lihat kerja.

. buatan. jieunan, damelan.

. dibuat. dijieun, didamel. jamak2

dijarieunmm didaramel.

. jamak2 jarieun, daramel.

. membuat. nyieun, ngadamel.

~ Membuat seragam dikorupsi. Nyieun

saragam di korupsi.

. terus-terusan membuat. nyieunan,

ngadamelan.

-

buat gembira orang yang sedang bersedih.

upah

. dibuat gembira orang yang sedang

bersedih. diupahan

. membuat gembira orang yang sedang

bersedih. ngupahan

. upah dalam bahasa indonesia = gaji

buaya buaya, buhaya. anak buaya

bocokok.

. Nama Kecamatan di Karawang. Cibuaya.

bubar buyar.

bubung wuwung.

-

bubur bubur.

. bubur ayam. bubur hayam.

. bubur beras putih. bubur bodas.

. bubur beras putih dicampur gula merah.

bubur merah.

. bubur sumsum, bubur dari tepung beras.

bubur lemu.

. bubur putih ditengah bubur merah.

bubur baro.

. membubur, membuat bubur, makan

bubur. ngabubur.

. Cibubur di Jakarta Timur.

-

budak budak. jamak2 barudak.

. anak muda. budak ngora.

. budak belian. budak beulian.

. orang tua tapi kelakuan seperti budak.

bubudakeun.

-

bugil bulucun.

buih budah. jamak2 barudah. =busa

bujang jajaka.

bujur imbit.

buka buka, polongo, purak.

. dibuka. dibuka, dipurak.

. membuka. muka, murak.

. membukakan. mukakeun.

bukan lain, sanés (bahasa halus).

. yang lainnya. nu lainna, nu sanésna.

-

bukit pasir, gugunungan.

. nama Désa dan Kecamatan di Kabupatén

Bandung. Pasir Jambu.

. Nama Désa di Banjaran Kabupatén

Bandung. Pasir Mulya. lihat mulia.

. Nama Désa di Cimaung Kabupatén

Bandung. Pasir Huni. lihat beras-beras.

. Nama Désa di Kecamatan Cibeunying

Kidul kota Bandung. Pasir Layung.

.. layung= lembayung

. Pasir dalam bahasa sunda =keusik

bukti bukti, buktos (bahasa halus).

. buktinya. buktina. buktosna.

. dibuktikan. dibuktikeun, dibuktoskeun.

. membuktikan. ngabuktikeun,

ngabuktoskeun.

buku buku.

-

bulan (waktu) bulan, sasih (bahasa halus).

. bulan arab. bulan arab.

.. 1. Muharam atau sura,

.. 2. safar,

.. 3. rabiulawal,

.. 4. rabiulahir,

.. 5. jumadilawal,

-

.. 6. jumadilahir,

.. 7. rajab,

.. 8. saban

.. 9. ramadan,

.. 10. sawal atau dulhijah,

.. 11. dulkaidah,

.. 12. dulhijah.

-

. bulan maséhi. bulan maséhi.

.. 1. Januari

.. 2. Pebruari

.. 3. Maret.

.. 4. April.

.. 5. Méi.

.. 6. Juni

-

.. 7. Juli.

.. 8. Agustus

.. 9. Séptémber

.. 10. Oktober.

.. 11. Nopémber.

.. 12. Désémber).

. bulan muda. bulan ngora.

-

. bulan Jawa atau bulan Sunda.

.. 1. Muharam/Sura,

.. 2. sapar,

.. 3. mulud,

.. 4. silih mulud,

.. 5. jumadilawal,

.. 6. jumadilahir,

-

.. 7. rajab,

.. 8. rewah,

.. 9. puasa,

.. 10. sawal,

.. 11. hapit,

.. 12. rayagung/haji.

-

. bulan sunda kuno (tahun saka)

.. 1. Kartika.

.. 2. Margasira.

.. 3. Posya.

.. 4. Maga.

.. 5. Palaguna.

.. 6. Setra.

-

.. 7. Wesaka.

.. 8. Yesta.

.. 9. Asada.

.. 10. Srawana.

.. 11. Badra.

.. 12. Asuji.

-

. bulanan. bulanan.

bulan (nama satelit) bulan.

. bulan purnama, bulan penuh. bulan

purnama, gedé bulan.

. bulan sabit. bulan sapasi.

. terang bulan. caang bulan.

-

bulat bunder, buleud. 1. sekeliling.

sabundereun.

bulu bulu.

. bulu alis. bulu halis.

. bulu ayam. bulu hayam.

. bulu mata. bulu panon, bulu soca

(bahasa halus).

-

bulu bambu, bulu padi. mérang (gatal ke

kulit).

. Nama Désa di Kecamatan Padalarang

Kabupatén Bandung.

buluh awi, buluh. = bambu.

. Nama Désa di Kecamatan Cidaun

Kabupaten Cianjur. Désa Cibuluh.

bumbu bumbu, bungbu (dari bahasa

 jawa), samara.

bumi bumi, dunya.

buncis (phaseolus vulgaris) buncis.

buncit buncir, bucitreuk.

bundar buleud, bunder.

-

bunga kembang, puspa, sekar. jamak2

kekembangan.

. berbunga. kembangan.

. berbunga jamak2. karembangan.

. bunga tiruan. kembang-kembangan.

. rupa-rupa bunga. kekembangan.

. mercon. kembang api.

. nama Désa di Kecamatan Kertasari

Kabupatén Bandung. Cikembang.

-

bunga alang-alang (saccharum koenigii

atau imperata kunigii) ancul.

bunga bambu (bambusa) eumbreuk,

eumreuk.

bunga bawang [Allium] ulated.

bunga belinjo [Gnetum gnemon] uceng.

bunga cabai [capsicum annum] bolotot.

bunga cabai rawit [capsicum frustescens]

méncéngés.

bunga durian [durio zibethinus] olohok.

bunga enau [arenga saccharifera] pengis.

bunga génjér [charis flava] gélényé.

bunga honje (Etlingera hemisphaerica)

comrang.

.

http://id.wikipedia.org/wiki/Honje_hutan

-

bunga jaat jalinger.

bunga jambu air [engonia aquurea]

lenyap.

bunga jambu batu [psidium guajava]

karuk.

bunga jarak [ricinus communis] uing.

bunga jengkol [pithrllobium lobatum]

mérékényényén.

bunga jeruk [Citrus] angkruk, angkés.

bunga jotang [spilanthes acinella]

puntung.

-

bunga kaso [saccharum glaga] curiwis.

bunga kelapa [cocos nucifera] suligar.

bunga kemiri [aleurites mokiccana]

rinduy.

bunga kencur [kaempferia galanga]

 jelengut.

bunga kentang [Solarium tuberosum]

boled.

bunga kulur [artocarpus communis]

pelepes, embol.

bunga kunyit [curcuma domestika]

bandul.

-

bunga labu [cucurbitaceak] aléwoh.

bunga leunca [solanum nigrum] pengit.

bunga leungkuas [alpina galanga]

 jamotrot.

bunga limus [mangifera foetida] seleksek.

bunga lopang cacas.

bunga mulai mekar mangkak.

bunga sudah mekar ligar.

-

bunga padi [Oryza] ringsang.

bunga pepaya [Carica papaya] ingwang.

bunga petai [Parha speciosa] pendul.

bunga pinang [Areca catecku] mayang.

bunga pisang jantung.

. Nama Kelurahan di Jakarta Barat.

Cijantung

-

bunga rampai manglé.

bunga rotan bubuay.

bunga salak [Zalacca edulis] gojod atau

sedek.

bunga singkong [Manihot utilissima]

dingdet.

-

bunga talas [Colocasia esculenta] ancal.

bunga tebu [Saccharum officinarum]

badaus.

bunga tembakau [Nicotiana tabacum]

bosongot.

bunga terung moncorong.

bunga ubi jalar [Ipomoea batatas] téla.

bunga yang mulai berkembang atau

mekar. mangkak

bunga yang sudah berkembang dan mulai

berjatuhan. ligar.

-

bungkam bungkem.

bungkuk bongkok, dongko.

bungkus bungkus.

. bungkusan. bungkusan.

. dibungkus. dibungkus. jamak2 di

barungkus.

. dibungkuskan. dibungkuskeun. di

barungkuskeun.

. membungkus. ngabungkus. jamak2

ngabarungkus.

. membungkuskan. ngabungkuskeun.

. rupa-ripa bungkusan.

-

bungkus dengan kain. bulen.

. bungkusan dengan kain. buntelan

. membungkus dengan kain. ngabulen.

bungkus dengan daun pisang. pincuk.

. membungkus dengan daun pisang.

mincuk.

. apa-apa yang dibungkus. pincukan.

bunglon londok.

buni [Antidesma bunius L] huni.

http://id.wikipedia.org/wiki/Buni

bunting (bahasa kasar) reuneuh. jamak2

rareuneuh. = bunting.

bunting (bahasa halus) bobot, ngandeg.

bunting (bahasa sedang) kakandungan.

-

buntu {closed, shut off} buntu.

. membuntukan. ngabuntukeun.

. kebuntuan. kanbuntuan.

. Nama Désa di Kecamatan Bandung Kulon

Kota Bandung. Cibuntu.

. Nama Désa di Kecamatan Ciampea

Kabupatén Bogor. Cibuntu.

. Nama Sungai Di Kota Bandung. Cibuntu.

-

bunuh paéhan. jamak2 paraéhan.

. bunuh diri. maéhan manéh. jamak2

maraéhan manéh.

. dibunuh. dipaéhan. jamak2 diparaéhan

. membunuh. maéhan. jamak2 maraéhan.

. terbunuh, pingsan. kapaéhan. jamak2

kaparaéhan.

bunyi sada, sora. jamak2 sarada sarora.

. berbunyi. disada, soraan. jamak2

disarada, saroraan.

. membunyikan. nyadakeun. jamak2

nyaradakeun.

bunyi air mendidih. sahéng. = suara.

-

buru buru, boro, bujeng (bahasa halus).

. memburu. moro, ngabujeng.

buru-buru gurunggusuh.

buruh kuli.

buruk goréng, awon (bahasa Halus).

 jamak2 garoreng, arawon.

burung manuk.

. nama Kecamatan di Provinsi Banten.

Cimanuk.

-

bus beus. = bis.

busa budah. jamak2 barudah. =buih.

. berbusa. ngabusa, busaan.

busuk buruk. jamak2 baruruk.

busur gondéwa.

. Nama Désa di Kecamatan Pacét

Kabupatén Bandung. Cigondewa.

. Nama Désa di Kecamatn Margaasih

Kabupatén Bandung. Cigondewa Hilir.

. Nama sungai di Kota Bandung.

. Nama Kelurahan-kelurahan di

Kecamatan Bandung Kulon Kota Bandung.

.. Cigondewa Kalér, Cigondewa Kidul,

Cigondewa Rahayu.

-

buta lolong.

. buta dalam bahasa sunda = raksasa.

buta sebelah. pécak.

butuh butuh, peryogi.

. dibutuhkan. dibutuhkeun.

. kebutuhan. kabutuhan.

. kebutuhannya. kabutuhanna.

. membutuhkan. ngabutuhkeun.

buyut uyut.

. buyut perempuan. Uyut istri.

. buyut laki-laki. uyut pameget.

C

cabai [capsicum] cabé. jamak2 carabé.

. bunga cabai. bolotot.

. kecabaian, merasa pedas karena makan

cabé. seuhah.

cabai merah [Capsicum annum] cabé

beureum.

cabai rawit [capsicum frustescens] céngék.

1. bunga cabai rawit. méncéngés.

cabang (pohon) dahan.

cabang dua cagak . jamak2 caragak.

cabul jorang.

-

cabut cabut, dudut (bulu ayam, rambut) .

. mencabut. nyabut, ngadudut.

. mencabuti. nyabutan, ngadudutan.

~ sedang mencabuti bulu ayam. Keur

ngadudutan bulu hayam.

cacar kuris.

cacat cacad, tanpadaksa.

cacing {worm} cacing.

cacingan (penyakit) cacingeun.

-

cadas (lapisan tanah yg keras) cadas.

. Nama Désa di Kecamatan Ciampea

Kabupatén Bogor. Cicadas

. Nama Désa di Kecamatan Cibeunying

Kidul Kota Bandung. Cicadas.

. Nama Désa di Kecamatan Gunung Putri

Kabupatén Bogor. Cicadas.

. Nama Désa di Kecamatan Rongga

Kabupatén Bandung Barat. Cicadas.

. Nama sungai di Kota Bandung. Cicadas.

cadel cadel

cahaya abar.

-

cair lééh. jamak2 laleeh.

. mencair lééh

cairan gula aren kinca.

cakar cakar, kaut, koét.

. mencakar. nyakar, ngoét.

cakar (ayam) koréh.

. mencakar-cakar (biasanya cari makanan

di tanah). kokoreh.

-

cakep kasép. jamak2 karasép.

cambang godég. jamak2 garodég.

. bercambang. godégan. jamak2

garodégan.

cambuk pecut. (kata benda)

. mecambuk. mecut. (kata kerja)

campak tampek.

-

campur campur, galo.

. bercampuran, jadi campur. pagalo.

. dicampurkan. dicampurkeun, digalokeun.

. mencampur. nyampur, ngagalo.

. mencampurkan. nyampurkeun,

ngagalokeun.

. nama Désa di Kecamatan Bojongsoang

Kabupatén Bandung. cipagalo.

canda ocon, heureuy. jamak2 arocon,

hareureuy.

candi candi.

. Candi yang ada di Jawa barat. Candi nu

aya di Jawa Kulon.

.. Candi Bojongmenje, kabupaten

Bandung.

.. Candi Cangkuang, kabupaten Garut.

. Candi yang lainnya. Candi nu lainna.

.. Candi Borobudur.

.. Candi Kalasan.

.. Candi Mendut.

.. Candi Pawon.

.. Candi Sewu.

cangkang cangkang.

cangklong padud, padudan.

-

cangkir besar dari bambu (Subang).

bekong.

cangkir besar pake tutup. emuk

cangkok cangkok.

cangkuk cangkok.

cangkul {a hoe} pacul. jamak2 paracul.

. mencangkul. macul. jamak2 maracul.

. Mencangkuli. maculan.

-

cantik geulis. jamak2 gareulis.

. bakal jadi cantik. pigeuliseun.

. mempunyai perasaan cantik. gumeulis.

. Nama daerah di Propinsi Banten.

Cigeulis.

. nama panggilan atau kesayangan. eulis,

euis.

. paling cantik, tercantik. panggeulisna

-

cantik (manis dan lucu) saranten (jarang

dipakai).

. Nama Désa di Kecamatan Arcamanik

Kota Bandung.

.. Desa Cisaranten kulon dan Desa

Cisaranten Bina Harapan.

. Nama Desa Di Kecamatan Cikadu

Kabupaten Cianjur. Cisaranten.

. Nama Désa Di Kecamatan Rancasari kota

bandung. Cisaranten Kidul.

. Nama Désa di Kecamatan Ujungberung

kota Bandung. Cisaranten wetan.

-

capai hontal. jamak2 harontal.

. tercapai. kahontal. jamak2 kaharontal.

~ Kemajuan bangsa kita cepat tercapai.

~ ~ Kamajengan bangsa urang énggal

kahontal.

capék capé, palay (bahasa halus). lihat

mau (bahasa halus).

capung papatong.

cara cara.

cari siar, téang, pilari (bahasa halus).

. dicari. disiar, ditéang, dipilari.

.. jamak2 disariar, ditareang, dipilari.

. jamak2. sariar, tareang, pilari.

. mencari. nyiar, néang, milari. jamak2

nyariar, nareangan, milarian.

. mencarikan.

. menolong mencarikan. mangnyiarkeun,

mangneangkeun, mangmilarikeun.

. tolong carikan. pangnyiarkeun,

pangneangankeun, pangmilarikeun.

-

catat catet. 1. di catat. dicatet.

~ Terus dicatat oléh pensil. Tuluy dicatet

ku patlot.

cat cét.

catat catet. jamak2 caratet.

. catatan catetan.

. dicatat dicatet.

. dicatatkan dicatetkeun.

. mencatat. nyatet

cawat cawet, cangcut.

-

cebol béké, katé.

cecak cakcak.

cegah cegah, wagel (bahasa halus).

. dicegah. dicegah, diwagel.

. mencegah. nyegah, ngawagel.

cegat pegat. lihat putus.

. mencegat. megat

. tempat untuk mencegat. pamegatan.

.. Nama kampung di Desa Mekarjaya

Kabupaten Garut.

ceguk [quisqualis indica l] bidani.

cekik cekék.

cela cawad. 1. mencela. nyawad.

celah sela.

-

celaka cilaka. jamak2 carilaka.

. dicelakakan. di cilakakeun.

. mencelakakan. nyilakakeun.

. kecelakaan. kacilakaan.

-

celana calana, lancingan (bahasa halus).

. bakal jadi celana. picalanaeun.

. dicelana. dicalana, dilancingan.

. memakaikan celana. nyalanaan.

celana dalam cawet, cangcut, kolor.

celotéh bacéo.

celurit arit. jamak2 ararit.

-

cemara [Casuarina eqnisetifolia] camara

cemas hariwang. jamak2 harariwang

cemberut camberut, baeud, berengut.

cemburu timburu.

cempaka campaka.

-

cempedak [artocarpus champeden]

campedak.

cendawan supa.

cendrawasih candrawasih.

cengkih [Eugenia aromatica] cengkéh

cengkerik jangkrik.

cepat geuwat, énggal (bahasa halus),

gancang. jamak2 garancang, arénggal.

cepat besar (untuk anak-anak) bongsor.

-

cerai serah, pirak (bahasa halus), késér

(bahasa halus).

. diceraikan. diserahkeun, di pirakeun.

. menceraikan, nyerahkeun, mirak.

~ Setuju menceraikan pamajikan. Satuju

nyerahkeun pamajikan.

. diceraikan. diserahkeun, dipirak.

~ Istri itu mau diceraikan. Pamajikan teh

rék diserahkeun.

cerdas pinter, calakan. =pintar.

ceroboh coroboh.

ceremai [Phyllanthus acidus] ceremé.

ceréwét céréwéd.

ceria marahmay.

-

cerita (bahasa halus dan sedang) carios.

. bercerita. nyarios.

. diceritakan. dicarioskeun.

. menceritakan. nyarioskeun.

. terceritakan. kacarioskeun.

cerita (bahasa kasar) carita.

. bercerita. nyarita.

. diceritakan. dicaritakeun.

. menceritakan. nyaritakeun.

. terceritakan. kacaritakeun.

cerita direka. dongéng.

cerita sejarah. babad.

cermin eunteung, kaca.

. bercermin. ngeunteung, ngaca.

. beri cermin. eunteungan.

. berhadapan (biasanya rumah atau

bangunan) paeunteung-eunteung.

. teladan. pieunteungan.

. Nama Kampung di Désa Bale Endah

Kecamatan Bale endah Kabupatén

Bandung. Cieunteung.

-

ceroboh sologoto.

cerpén (cerita pendék) carpon (carita

pondok)

cerutu surutu.

cetak citak.

cébok cécéwok, isang, ombéh (bahasa

halus).

cédok sédok

céléngan céngcéléngan.

-

cibir begég, jebi.

. mencibir. ngabegég.

. mencibirkan. ngabegégan

cicak cakcak.

cicip icip.

cicipi raosan.

-

cincin (bahasa kasar dan bahasa sedang)

ali.

. Nama Désa/Kelurahan di Kecamatan

Soréang Kabupatén Bandung.

cincin (bahasa halus) lélépén, cingcin.

cingcang cacag. jamak2 caracag.

cincau {cyclea barbata} cingcau, camcauh.

-

cinta cinta, bogoh, asmara.

~ Saya udah gak cinta kamu. Abdi tos teu

bogoh ka anjeun.

. Nama Désa di Kecamatan Pamijahan

Kabupaten Bogor. Ciasmara.

cinta sepihak ambon.

ciri ciri. lihat tanda.

. diberi ciri. dicirian.

. kelihatan. kaciri, katingali.

cita-cita cita-cita.

-

cium cium.

. mencium. nyium. jamak2 nyiuman.

. kata antar untuk cium. celengok.

celengok nyium.

cium (bau) ambeu, ambung (bahasa

halus), angseu.

. mencium. ngambeu, ngangseu.

-

coba coba, cobi (bahasa halus). jamak2

caroba, carobi.

. cobaan. cobaan, cobian. jamak2

carobaan, carobian.

. dicoba. dicoba, dicobi. dicaroba.

dicarobi.

. mencoba. nyoba, nyobi. jamak2 nyaroba,

nyarobi.

. mencobai. nyobaan, nyobian. jamak2

nyarobaan, nyarobian.

coba supaya pas. pecak.

. mencoba supaya pas. mecak.

cobaan gogoda, Cocobi (bahasa sedang

dan bahasa Halus)

-

cobék coét.

coblos colok.

cocok1 akur. jamak2 arakur.

cocok2 cocog.

coklat coklat

colok colok.

. dicolok. dicolok. jamak2 dicarolok.

. mencolok. nyolok. jamak2 nyarolok

. tercolok. kacolok. jamak2 kacarolok.

-

contoh conto, umpama.

copot leupas, coplok.

corak kelir.

corét corét. jamak2 carorét.

. mencorét. nyorét. jamak2 nyarorét.

corét (banyak corétan) rocét.

corong corong.

-

cubit ciwit. jamak2 cariwit.

. mencubit. nyiwit. jamak2 nyariwit.

cuci kumbah, wasuh (bahasa halus).

 jamak2 karumbah, warasuh.

. mencuci ngumbah, ngawasuh. jamak2

ngarumbah, ngawarasuh.

cuci baju seuseuh. jamak2 sareuseuh.